- Yönetim Bilimleri Dergisi
- Cilt: 21 Sayı: Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı
- TÜRKİYE’DE GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEK FİYATLARININ ANALİZİ: 2002-2022 DÖNEMİ NEDENSELLİK VE EŞBÜTÜNLEŞM...
TÜRKİYE’DE GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEK FİYATLARININ ANALİZİ: 2002-2022 DÖNEMİ NEDENSELLİK VE EŞBÜTÜNLEŞME BULGULARI
Authors : Çağatay Tunçsiper, Dilek Sürekçi Yamaçli
Pages : 899-918
Doi:10.35408/comuybd.1288569
View : 129 | Download : 131
Publication Date : 2023-10-18
Article Type : Research
Abstract :Çalışmada Türkiye’de 2002-2022 dönemine ait çeyrek yıllık veriler kullanılarak tarımsal ürünler ithalatı, petrol fiyatları, döviz kuru ile gıda ve alkolsüz içecek fiyatları arasındaki ilişkiler incelenmektedir. Değişkenler arasındaki ilişkilerin analizinde Granger nedensellik analizi, Johansen eşbütünleşme ve hata düzeltme modelleri kullanılmaktadır. Çalışmanın bulgularına göre tarımsal mallar ithalatı ile gıda ve alkolsüz içecek fiyatları arasında çift yönlü, petrol fiyatları ile gıda ve alkolsüz içecek fiyatları arasında tek yönlü Granger nedensellik ilişkisi vardır. Johansen eşbütünleşme analizine uzun dönemde tarımsal mallar ithalatı (-4,039) gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarını olumlu etkilemektedir. Petrol fiyatları, reel döviz kuru ile gıda ve alkolsüz içecek fiyatları arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. EMC analizine göre her bir çeyrek dönemde model hatası -0,387 birim azalmaktadır. Petrol fiyatlarındaki artış gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarını kısa dönemde artırmaktadır (0,783). Reel döviz kuru ve tarımsal ürünler ithalatı ile gıda ve alkolsüz içecek fiyatları arasında kısa dönemde istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Belirtilen bulgular ışığında Türkiye’de uzun dönemde gıda fiyatlarındaki artışlara engel olabilmek için bu malların yurtiçi üretiminin artmasına ihtiyaç vardır. Gıda malları ithalatı yurtiçi gıda fiyatlarında artışa engel olmakla birlikte ithalat artışı dış ticaret açığını beraberinde getirmektedir. Bu nedenle özellikle yerli tarımsal üretimin artırılması tavsiye edilebilir. Öte yandan gıda ve alkolsüz içecek üretiminin petrole bağımlılığının azaltılması, elektrikli üretim sistemlerinin geliştirilmesi fiyat artışlarına engel olabilecektir.Keywords : Gıda ve Alkolsüz İçecek Fiyatları, Enflasyon, Nedensellik, Eşbütünleşme Analizi