- Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi
- Vol: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Year Anısına Teşekkür Armağanı Issue: 2022-2
- OSMANLI DEVLETİ’NDE KAMU GÖREVLİLERİNE VERİLEN SÜRGÜN CEZALARINDAKİ SUÇ TİPLERİ (18. yüzyıl)...
OSMANLI DEVLETİ’NDE KAMU GÖREVLİLERİNE VERİLEN SÜRGÜN CEZALARINDAKİ SUÇ TİPLERİ (18. yüzyıl)
Authors : Saliha Okur Gümrükçüoğlu
Pages : 625-666
Doi:10.33432/ybuhukuk.1104564
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2022-09-12
Article Type : Research
Abstract :Dünya tarihinde "sürgün”, farklı coğrafya ve medeniyetlerde muhtelif neden ve amaçlarla tatbik edilmiş bir ceza türüdür. Bu neden ve amaçlar arasında dikkat çeken unsurlardan biri, devletlerin kendi hâkimiyetlerini güçlendirme arzusudur. Osmanlı devletinde tatbik edilen sürgün cezaları araştırıldığında, genel olarak üç maksadın belirleyici olduğu açığa çıkmaktadır. Bu durum aynı zamanda şu üç farklı sürgün şeklini beraberinde getirmiştir: 1) Yöneticilere bir yaptırım olarak uygulanan idari/siyasi maksatlı sürgünler. 2) Merkezi otoritenin nüfus ve iskân politikasının bir sonucu olarak iskân maksatlı yapılan sürgünler. 3) Belli suç tiplerine verilen ceza mahiyetinde olan sürgünler. Her üç sürgün şeklinin uygulama alanı dönemin karakteristik özelliğini veren zengin arşiv malzemesi sayesinde modern araştırmacıların dikkatini çekmektedir. Bu çalışmada idari ve iskân maksatlı sürgünlerden kısaca bahsedilmekle birlikte, esas itibariyle cezai müeyyide olarak verilen sürgün konusu ele alınacaktır. Kavramsal çerçeve ve sürgünün kısa tarihçesinden sonra İslam ve Osmanlı Hukukundaki sürgünün uygulama biçimine kısaca yer verilmiştir. Çalışmanın temel kaynağını Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivindeki farklı tasnif ve kataloglardaki belgeler oluşturmaktadır. 18 ve 19. yüzyıllardaki belgelerin tümü taranarak cezai müeyyide olarak verilen sürgün cezaları tespit edilmiştir. Makalede 18. yüzyıl kayıtları üzerinden ilgili yüzyılda kamu görevlilerinin çoğunlukla hangi suçlar sebebiyle sürgün cezası aldıkları, işledikleri suçları tek başına mı yoksa eşkıya veya sair ahali ile müştereken işleyip işlemedikleri, cezaların süresi, hangi bölgelere sürgüne gönderildikleri ve affa uğrayıp uğramadıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Kamu görevlilerinin işledikleri suçlar arasında, kamu görevi sıfatını kullanarak hukuka aykırı tasarruflarda bulunmak, çoğunlukla zimmete para geçirmek, vakıf mallarında usulsüzlük yapmak, halka zulüm ve baskı yapmak öne çıkanlar arasındadır. Öte yandan eşkıya ile birlik olup işlenen suçlara ortak olmak da kamu görevlilerinin sürgün sebepleri arasında sayılabilir.Keywords : Osmanlı, sürgün, kamu görevlisi, kalebent, sürgün cezası.