- Yegah Müzikoloji Dergisi
- Vol: 5 Issue: 2
- TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA KADIN ÂŞIKLAR: ÂŞIK ŞAHSENEM ÖRNEĞİ
TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA KADIN ÂŞIKLAR: ÂŞIK ŞAHSENEM ÖRNEĞİ
Authors : Seher Tetik Işik, Inanç Aras
Pages : 237-250
Doi:10.51576/ymd.1214948
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2022-12-31
Article Type : Research
Abstract :Âşıklık geleneği Türkiye’nin hemen hemen birçok bölgesinde karşımıza çıkmaktadır. Ancak Kars yöresi ve çevresinde geleneğin oldukça yaygın olduğu dikkat çekmektedir. Nitekim geleneğin birçok bölgede giderek kaybolmaya yüz tuttuğu görülse de Kars ve çevresinde canlılığını koruması, yeni çırakların yetiştirilmesi ve Âşıklar Bayramı gibi geleneği destekleyecek özel günlerin düzenlenmesi dolayısıyla bölge, gelenek için önemli hale gelmiştir. Yörede birçok âşık yetişmiş olsa da bu icracıların genellikle erkek olması, kadın âşıkların yok denecek kadar az olması, bir problem durumu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle bu araştırmada yöredeki az sayıdaki kadın âşıktan biri olan Âşık Şahsenem örneğinden yola çıkarak yöredeki âşıklık geleneğinin toplumsal cinsiyet perspektifinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda konuya ilişkin belgelerin betimsel tarama yöntemiyle taranmasının yanı sıra Âşık Şahsenem’e ait sesli ve görüntülü kayıtlar incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda ise âşıklık geleneğinin erkekler tarafından oluşturulduğu, kadın âşıkların özellikle "ana”, "bacı” gibi toplum tarafından kutsal kabul edilen rollerle adlandırılarak âşıklık geleneği içerisindeki varlıklarının meşrulaştırıldığı, Âşık Şahsenem’in kadın âşıklar içerisinde aktif rol oynayan âşıklardan biri olmasına rağmen kendisine yüklenen toplumsal roller nedeniyle birçok sorunla karşılaştığı tespit edilmiştir.Keywords : Kars Yöresi Âşıklık Geleneği, Âşık Şahsenem, Âşıklık, Toplumsal Cinsiyet, Türk Halk Müziği, Kars Region Minstrelsy Tradition