- Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 1
- Fatih Sultan Mehmed’in Emriyle Molla Hüsrev Tarafından Arapçaya Çevrilen Esâsü’l-İktibâs fi’l-Mantık...
Fatih Sultan Mehmed’in Emriyle Molla Hüsrev Tarafından Arapçaya Çevrilen Esâsü’l-İktibâs fi’l-Mantık Tercümesi Üzerine Bir İnceleme
Authors : Ferruh Özpilavci
Pages : 3-56
Doi:10.32955/neu.istem.2021.7.1.01
View : 28 | Download : 9
Publication Date : 2021-06-22
Article Type : Research
Abstract :13. yüzyıl İslâm dünyası, mantık tarihi bakımından büyük mantıkçıların ve zirve eserlerin ortaya çıktığı, bilimsel açıdan oldukça verimli bir dönemdir. Kuşkusuz bu yüzyılın felsefe ve mantık alanında en önde gelen simalarından biri, büyük matematikçi, mantıkçı ve filozof Nasîrüddin Tûsî’dir (ö. 1274). Pek çok değerli eserler vermiş olan Tûsî’nin kaleme almış olduğu Esâsü’l-İktibâs fi’l-Mantık isimli çalışması, İbn Sînâ’nın (ö. 1037) meşhur ansiklopedik felsefe eseri, Kitâbü’ş-Şifâ’nın mantığa dair ilk dokuz kitabını kendine model almış, çağına kadarki tüm meseleleri de kuşatıp yetkin bir ifade ve özgün katkılarıyla İslam mantık tarihinin şaheserleri arasında yer almıştır. Siyasi alandaki başarıları gibi bilimsel ve kültürel alanda da önemli faaliyetler gerçekleştirmiş olan Fatih Sultan Mehmed (ö. 1481), Farsça yazılmış olan bu önemli mantık eserinin, daha yaygın ve faydalı bir işlevselliğe kavuşması için Şeyhülislam Molla Hüsrev’e (ö. 1480) Arapçaya çevrilmesini emretmiş ve bu önemli görevi, kendisi de büyük bir fakih ve mantıkçı olan Molla Hüsrev başarıyla tamamlayarak tercümesini Padişaha sunmuştur. Bu tercümenin ikisi bizzat mütercimi tarafından yazılan pek çok nüshası günümüze ulaşmıştır. Bu makalede Esâsü’l-İktibâs fi’l-Mantık adlı eser ve bu eserin söz konusu tercümesi incelenip değerlendirilmiştir.Keywords : Mantık, İslam Mantık Tarihi, Nasîruddin Tusi, Osmanlı Düşüncesi, Molla Hüsrev, Fatih sultan Mehmet