- Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 8 Issue: 2
- Din Eğitimi Dili Olarak Sanat ve Edebiyatın Kullanılması
Din Eğitimi Dili Olarak Sanat ve Edebiyatın Kullanılması
Authors : Cavit ERDEM
Pages : 196-208
Doi:10.32955/neu.ilaf.2022.8.2.03
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2022-12-25
Article Type : Research
Abstract :Bu makalede din eğitimi dili olarak sanat ve edebiyatın kullanılması araştırılarak konuyla alakalı değerlendirmelere yer verilmiştir. İnsanlar birbirleriyle iletişimlerini sadece düz yazı ve sözle kurmamış, sanat ve edebiyatı bir iletişim ve etkileşim aracı olarak kullanmışlardır. Din eğitiminde söz ve düz yazının dışında başka iletişim ve etkileşim dillerinin olup olmadığının araştırılması, yapılan çalışmayı önemli kılmaktadır. Sanat ve edebiyatın din eğitimi dili olması açısından önemini ortaya koyma amacıyla yapılan bu çalışmada, doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Dinî kaynaklarda eğitimin içeriğiyle alakalı bilgilere yer verildiği gibi din eğitiminin dili ve üslubu üzerinde de durulmuştur. Kur’an’da "Rabbinin yoluna hikmetle ve güzel öğütlerle davet et ve onlarla en güzel şekilde mücadele et” ayetiyle din eğitiminde dil ve yönteme dikkat çekilmiştir. Hz. Peygamber’in "Müjdeleyin nefret ettirmeyin, kolaylaştırın zorlaştırmayın” buyruğu, din eğitimi dil ve üslubunun önemli ilkeleri arasında yer almıştır. Kur’an’da Hz. Peygamber’in insanlara dini anlatırken yumuşak huylu olduğu; katı ve kabalıktan uzak durduğu belirtilmiş ve aksi durumda insanların etrafından uzaklaşacağı belirtilmiştir. Hz. Peygamber’in bu tavrı dil ve üslup açısından din eğitimcileri için örnek gösterilmiştir. Din eğitiminde tavsiye edilen dil ve üslup, yapılan işin bir hikmetinin olması; kaba, sert davranışlardan uzak durulması; kolaylaştırıcı ve müjdeci bir tavır takınılması olarak özetlenmiştir. Bu tavsiyeler, dinin en temel kaynaklarında yer almış ve konuyla ilgili genel geçer ilkeler olmuştur. Bu ilkelerin muhatabın genel durumuna bakılmadan uygulanması istenmiştir. Allah Teala Hz. Musa ve kardeşi Hz. Harun’u Firavun’a dini anlatmak üzere görevlendirdiği zaman "Ona (Firavun’a) yumuşak söz söyleyin, olur ki öğüt dinler yahut içi titreyerek Allah\'ın azabından korkar, azgınlığından vazgeçer” buyurmuştur. İnsanoğlunun fıtraten güzele ve güzelliğe karşı eğilim içerisinde olduğu bilinmektedir. Estetik ve güzellikte insanları etkileyen bir yolun olduğu varsayılmaktadır. Sanat ve edebiyatın etkileyici gücünün günümüzde din eğitiminde bir araç olarak kullanılması, dinî bilgi ve ahlakî mesajların iletilmesinde önemli rol oynamaktadır. Çağımızın dili olan sanat ve edebiyat, tarihte din eğitimi konusunda etkili bir yöntem olarak kullanılmıştır. Sanat ve edebiyat; söz ve davranışı güzelleştiren, hikmeti ve güzelliği ortaya çıkaran; mesajın etkili bir şekilde muhatabına ulaşmasını sağlayan olgu olarak görülmüştür. Geleneğimizde en büyük sanatçının Allah olduğu kabul edilmiş ve kâinatta görülen güzelliklerin Allah’ın "cemal” sıfatının bir tezahürü olduğuna inanılmıştır. Dinî mesajların etkileme gücünde, kullanılan dil, mesajın veriliş biçimi, kişilerin sosyal konumu ve psikolojik durumları önemli faktörler olarak görülmüştür. Dini anlatan kişilerden dinin güzelliklerini, dinî emir ve yasakların hikmetini insanların anlayabilecekleri şekilde sunmaları beklenmiştir. Din eğitiminin önemli kaynaklarından biri olan Kur’an-ı Kerim ve hadisler ’in sanat ve edebiyat açısından eşsiz bir yere sahip olduğu görülmektedir. Kur’an’ı insanlara tebliğ eden ve onu açıklayan Hz. Peygamber’in Arap dilini en güzel şekilde konuşuyor olması; dini tebliğ ederken takındığı üslup ve tavır; din dilinin önemine işaret etmektedir. Kur’an ve sünnetin muhtevasında kıssa ve hikâyelere yer verilmesi, mecaz, teşbih gibi edebi sanatların kullanılması din eğitimi dili hakkında ipuçları vermektedir. Günümüzde iletişim ve etkileşim dilleri olan sanat ve edebiyatın din eğitiminde kullanılmasının araştırılması çalışmayı önemli kılmaktadır.Keywords : Din Eğitimi, Din Eğitimi Dili, Din Dili, Din ve Edebiyat, Din ve Sanat, Religious Language, Religion and Literature, Religion and Art