- Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 2
- İslam ve Öteki: Erken Dönem Müslüman Toplumlarında Öteki İmgesi Üzerine Bir İnceleme
İslam ve Öteki: Erken Dönem Müslüman Toplumlarında Öteki İmgesi Üzerine Bir İnceleme
Authors : Cemal ÖZEL
Pages : 239-292
Doi:10.32955/neu.ilaf.2021.7.2.01
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2021-12-17
Article Type : Research
Abstract :Bu makalede hicri ilk dört asırda Müslüman toplumlar tarafından üretilen dini ve edebi metinlerde yer alan Bizans imgesi, tarihsel süreç ve değişkenlik kriterleri açısından incelenmiştir. Bu amaçla ilk olarak kimlik, farklılık, öteki, ötekileştirme kavramları çerçevesinde bir teorik temel oluşturulmuştur. Ardından Rûm suresi ilk beş ayetin yorumu, isimlendirme, siyaset, din, kültür, bilim, felsefe, sanat ve kadın betimlemeleri üzerinden Bizans’a dair imgelemler çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın temel iddiası öteki imgesinin öteki ile kurulan ilişkilerden bağımsız bir şekilde ele alınamayacağıdır. Bu çerçevede tarihsel açıdan ele alındığında başlangıçta olumlu olan Bizans imgesinin ilişkilerin seyrine bağlı olarak olumsuza dönüştüğü, zamanla dengelendiği görülmektedir. Değişkenlik açısından ise siyaset ve siyasilerle ilgili imgelemlerdeki üslup ve içerik değişken iken; Konstantinopolis, Bizans zanaatkarlığı, aile yaşamı ve kadın gibi toplumsal yaşam üzerine betimlemelerde değişkenlik oldukça azdır. Bizans algısının temelini ilk zamanlarda Kuran ve sünnet kültürü oluştururken zamanla siyasi gelişmeler baskın hale gelmiştir. Öte yandan Müslümanlar Bizans’ı monolitik, sığ, indirgeyici biçimde ele almamışlar, ancak "biz” ve "onlar” ayrımını İslam imgesinin iyileştirilmesi ve Müslüman kimliğinin pekiştirilmesi amacıyla kullanmışlardır.Keywords : Öteki, Öteki imgesi, Erken Dönem İslam Toplumları, Bizans