- Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 1
- Batılı Edebiyat Teorilerinin İzinde Arap Edebiyatına Yöntembilimsel Bir Yaklaşım
Batılı Edebiyat Teorilerinin İzinde Arap Edebiyatına Yöntembilimsel Bir Yaklaşım
Authors : Hasan Harmanci
Pages : 49-86
Doi:10.32955/neu.ilaf.2021.7.1.02
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2021-06-22
Article Type : Research
Abstract :Metodoloji veya usûl ile karşılayabileceğimiz yöntembilim kavramı bilimsel araştırmaların hareket noktasını oluşturan, bir yönden onların ortaya çıkmasını sağlayan en önemli alandır. Hem Doğu hem Batıya ait eserlerde kadim zamanlardan bu yana tartışma konusu olagelmiş yöntembilim kavramının, İslam dünyası olarak teoride ve pratikte karmaşa yaşadığımız bir çağda irdelenmeye çok daha fazla ihtiyaç duyulduğu muhakkaktır. Mevzu bahis karmaşayı ortaya çıkaran etken kuşkusuz Batının önü alınamaz yükselişi ve bu ilerlemenin Batı dışı toplumlarda bilim/ilim dünyasına yansımasıdır. Sonuç itibarıyla edebiyat eleştirisi kuramlarının ve kavramlarının çok büyük bir kısmı da kıta Avrupası ve Amerika Birleşik Devletlerinde ortaya çıkmış ve yine bu coğrafyalarda gelişmeye devam etmektedir. Batı dışı dünyada yazılan edebî eserlerin Batı menşe’li edebiyat inceleme yöntemleri ve kavramları ile ele alınması da üzerinde dikkatle durulması gereken bir meseledir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da çağdaş dönem eser incelemelerinde karşılaşılan söz konusu yöntemsel sorunun sadece Türkiye ve Arap akademi/edebiyat dünyası ile sınırlı kalmayıp Batı dışı uygarlıklarının tamamında ortak bir problem olarak zuhur etmesidir. Bu araştırmada 19. ve 20. yüzyıllarını kapsayan Arap Edebiyatı ile ilgili hazırlanan bilimsel çalışmalar öncelikle bir taramaya tabi tutulup metot ve edebî ıstılah yönünden incelenmiş; sonrasında ise söz konusu çalışmalarda kullanılan edebiyat terimleri, esas alınan edebiyat eleştiri metotları ve bu metotları ortaya çıkaran tarihsel arka plan verilmeye çalışılmıştır. Arap Edebiyatı denilince sıkça karşılaşılan; klasisizm - neo-klasisizm, romantizm, realizm, Marksist Edebiyat Kuramı - Toplumcu Gerçekçilik, Ulusal Edebiyat gibi kavramlar ele alınacaktır. Arap Edebiyatının edebî türlerini incelerken Batı menşe’li bu kavramlara tabi olmanın zorunluluğu, mantığı veya mâkuliyeti araştırmanın sonunda tartışılacaktır.Keywords : Yöntembilim, Edebiyat Kuramları, Eleştiri, Arap Edebiyatı.