- Verimlilik Dergisi
- Issue: 2
- Analitik hiyerarşi süreci ve veri zarflama analizi ile bir üniversitenin bölümlerinin etkinliğinin d...
Analitik hiyerarşi süreci ve veri zarflama analizi ile bir üniversitenin bölümlerinin etkinliğinin değerlendirilmesinde yeni bir model önerisi
Authors : Emine Demet MECİT, İhsan ALP
Pages : 7-22
View : 4 | Download : 2
Publication Date : 2010-03-01
Article Type : Other
Abstract :Veri Zarflama Analizi (VZA), performans değerlendirmesi çalışmalarında günümüzde oldukça sık kullanılmaktadır. VZA, karar verme birimlerinin (KVB) etkinlerini belirleyip, diğerlerini de bu etkin KVB'lere göre değerlendiren göreceli bir yöntemdir. VZA, her bir KVB için etkinlik skorlarını elde etmek amacıyla, ağırlıklı çoklu çıktılar toplamının ağırlıklı çoklu girdiler toplamına oranını esas alır. Bu oranı hesaplarken, VZA, her bir KVB'nin maksimum etkinlik skorunu elde edecek farklı girdi ve çıktı ağırlıklarını kullanır. Ancak, VZA, KVB'lerinin her bir girdi ve çıktısına aynı önemi verdiği için, bazı durumlarda gerçekçi sonuçlar yakalayamamaktadır. Örneğin, bir VZA uygulamasında çok fazla sayıda KVB'nin etkin olarak değerlendirilmesi ya da gerçekte oldukça önemli görülen bazı girdi ve çıktılara sıfır ağırlıklarının atanması gibi. Bu çalışmada uzman görüşünü temel alan ve bu sorunları gidermeye çalışan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS)'nden yararlanarak, bir ağırlık kısıtlaması modeli kullanılmıştır. Uygulama olarak, ağırlık kısıtlamasız ve ağırlık kısıtlamalı VZA modeli ile bir üniversitenin bölümlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi yapılmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada, ağırlık kısıtlamasız Model 1 ile elde edilen sonuçlar Çizelge 4'te ve ağırlık kısıtlamalı Model 2 ile elde edilen sonuçlar Çizelge 8'de verilmiştir. Ağırlık kısıtlamalı Model 2'ye göre yapılan değerlendirmede; daha homojen bir ağırlık dağıtımı sağlamak amacıyla; girdi/çıktı ağırlıkları, AHS yöntemi yardımıyla kısıtlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, ağırlık kısıtlamasız Model 1'e göre yapılan değerlendirmede 12 bölüm etkin bulunurken, ağırlık kısıtlamalı Model 2'ye göre yapılan değerlendirmede sadece 3 bölüm etkin bulunmuştur. Sonuç olarak, ağırlık kısıtlamalı Model 2 kullanılarak elde edilen girdi/çıktı ağırlıklarının, ağırlık kısıtlamasız Model 1'e göre daha homojen dağıldığı görülmüştür.Keywords : Analitik Hiyerarşi Yöntemi (AHP), veri zarflama analizi, üniversiteler, performans değerlendirme