- Van Sağlık Bilimleri Dergisi
- Vol: 5 Issue: 1-2
- Köpeklerin Termal Yanıklarında Antioksidanların Yara İyileşmesi Üzerine Etkileri
Köpeklerin Termal Yanıklarında Antioksidanların Yara İyileşmesi Üzerine Etkileri
Authors : Kamil SAĞLAM, Bahtiyar BAKIR
Pages : 26-37
View : 7 | Download : 34
Publication Date : 1999-06-13
Article Type : Research Article
Abstract :Bıı çalışmada; köpeklerde deneysel olarak oluşturulan termal yanıklarda antioksidan ajanların; klinik yara iyileşmesi, bazı biyokimyasal kan parametreleri ve histopatolojik bulgular üzerindeki etkileri araştırıldı. Çalışma materyalini, ortalama 15 kg ağırlığında, yaşları 1-3 arasında değişen, sağlıklı 20 adet melez köpek oluşturdu. Köpekler 5\'erli 4 gruba ayrılarak, göğüs çeperi tıraş ve dezenfekte edildikten sonra penthotal sodyum ile genel anestezi altında, kızgın zeytin yağında ısıtılmış özel demir damga ile 4-5 saniye temas sonucu, üçüncü derece termal yanık oluşturuldu. Yanık sonrası ilk yarım saat içinde tüm gruplara gümüş sıılfadiasine kreml sürüldü. K grubuna klasik yara tedavisi uygulandı, diğer gruplara silverdin kremle birlikte 10 gün süreyle C grubuna parenteral vitamin-C; E grubuna parenteral vitamin-E ve P grubuna oral pentoxify iline verildi. Klinik olarak tüm gruplarda; 1, 3,7,15 ve 22. günlerde, yanık yarada ödem oluşumu, irinleşme durumu, eskarın atılmaya başlama ve bitiş süreleri gün , yara iyileşme alanları cm incelennerek karşılaştırıldı. Histopatolojik olarak, tüm gruplardan sağlam ve yanık dokuyu kapsayan örnekler alınarak; ödem, PNL, fıbroblastik aktivite kollajen gelişimi, epitelizasyon ve granulasyon dokusu gelişiml incelenerek değerlendirildi. Biyokimyasal olarak köpeklerin yanık öncesi normal kanları, yanık sonrası 1, 3, 7 ve 15. günlerdeki değişiklikler ile istatistiki olarak karşılaştırıldı. Biyokimyasal değerlendirmede; seum MDA, potasyum ve sodyum konsantrasyonları, AST ve ALT aktiviteleri incelendi. Klinik, biyokimyasal ve histopatolojik bulgularda, K, C, E ve P gruplarında anlamlı değişiklikler gözlendi. Klinik bulgularda; vitamin-C ve vitamin-E’nin ödem oluşumu, irin olgusu, eskarın atılma süresi ve yara iyileşmesinde olumlu etkisi görüldü. Biyokimyasal parametrelerde; K grubunda MDA, AST ve ALT değerlerinde anlamlı artışlar, potasyum değerlerinde azalma tespit edildi. Sodyum değerlerinde ise anlamlı değişiklik görülmedi. C ve E gruplarında MDA, ALT, AST, Sodyum ve Potasyum değerlerinde istatistiki olarak anlamlı değişikliğe rastlanmadı. P grubunda istatistiki olarak MDA, AST, ALT değerlerinde artış ve Potasyum konsantrasyonunda anlamlı azalma görüldü. Sodyum değerlerinde anlamlı değişiklik görülmedi. Histopatolojik bulgularda, C, E ve P gruplarında; PNL infıltrasyonu, fıbroblast aktivitesi, kollagen ve epitelizasyon gelişiminde önemli gelişmeler tespit edilmiş ve ayrıca graniilasyon dokusu gelişiminde C ve E gruplarında artış görülmüştür. Sonuç olarak, yanık yaraların tedavisinde, vitamin-C ve vitamin-E kullanımının yanık sonrası gelişen patofızyolojik olayları azalttığı ve yara iyileşmesine katkıda bulunduğu, ancak pentoxifylline ’nin yara iyileşmesindeki etkisinin daha kapsamlı araştırılması gerektiği kanısına varıldıKeywords : Köpek, Termal yanık, Antioksidan, Yara iyileşmesi