- Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 5
- Midyat’ta Bir Kaya Kilisesi (Gülgöze (Ayn Wardo) Mor Barsavmo Kilisesi)
Midyat’ta Bir Kaya Kilisesi (Gülgöze (Ayn Wardo) Mor Barsavmo Kilisesi)
Authors : Tahsin KORKUT
Pages : 13-48
View : 114 | Download : 45
Publication Date : 2023-06-21
Article Type : Research Article
Abstract :Midyat, Pers, Asur ve Roma gibi tarihte bilinen birçok köklü uygarlığı bünyesinde barındıran Mezopotamya Bölgesi’nin kuzeyinde, önemli kültürlerin, dinlerin, dillerin kesiştiği ve birbirini etkilediği bir coğrafyada kurulmuştur. Yukarı Mezopotamya’nın bir parçası olan ilçe, Hıristiyan dini mimarisine ait manastır ve kiliseler açısından zengin bir bölge olan Turabdin bölgesinde yer almaktadır. Süryaniler için kutsal sayılan bu bölge, Hıristiyanlık inancına ait öğretilerin ve Süryani kilise litürjisinin günümüzde de sürdürüldüğü manastırlara sahiptir. Araştırmamızın konusunu teşkil eden Mardin ili, Midyat ilçesine bağlı Gülgöze (Ayn Wardo) Köyü, genel itibariyle merkezi Mardin ili, Midyat ilçesi olarak kabul edilen Turabdin Bölgesi’nin sınırlarında bulunmaktadır. Süryani Ortodoks dini mimarisine ait bu taşınmaz kültür varlıkları, Hıristiyanlığın erken dönemlerinden itibaren bölgenin bir inanç merkezi haline geldiğinin kanıtı olarak gösterilebilir. Mardin İli ve ilçelerinde inşa edilmiş olan kaya oyma manastır ve kiliselerin bir kısmı, bu bölgede bulunan kalker arazi yapısına sahip dağlarda bulunmaktadır. Bu sahadaki kalkerler tarih boyunca gerek sivil gerek dini mimaride yapı malzemesi olarak kullanılmış ve bu coğrafyada muhteşem ibadethaneler, konutlar ve hanlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmamızda, bir haç kilisesi olarak Turabdin manastırları arasında önem arz eden ve Kültür ve Turizm Bakanlığı, Mardin ve Batman İlleri (Turabdin Bölgesi) arkeolojik yüzey araştırmamızın 2018 yılı arazi çalışması esnasında incelemiş olduğumuz, Mardin İli Midyat İlçesi’ne bağlı Gülgöze (Aynwerd) Köyü’ndeki Mor Barsavmo Kilisesi ele alınmıştır. Çalışmamızda ayrıca, makalemizin ana konusunu oluşturan Mor Barsavmo Kilisesi’nde 2022 yılı kasım ayında yapılan kaçak kazı sonucu ortaya çıkan ve kilisenin naos mekanına bağlanan bölüm hakkında güncel veriler ışığında çeşitli bulgular sunulacaktır.Keywords : Gülgöze, Süryani, Turabdin, Midyat, Kaya Kilisesi