- Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 4
- Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda Sanatkâr Hasan Bin Yusuf ve Eserleri
Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda Sanatkâr Hasan Bin Yusuf ve Eserleri
Authors : Mehmet KULAZ, Yalçın KARACA
Pages : 41-57
View : 6 | Download : 1
Publication Date : 2022-12-29
Article Type : Research
Abstract :Türklerin Anadolu’ya girişinin en önemli noktası olan Ahlat, doğu-batı sentezinin kavşak noktası konumundadır. Tarihin ilk çağlarından günümüze kadar verimli toprakları, stratejik konumu ve sahip olduğu doğal kaynaklar gibi nedenlerden dolayı farklı uygarlıkların yerleşim alanı olmuştur. Stratejik konumu ve doğudan gelerek Van- Erciş- Adilcevaz-Ahlat-Bitlis güzergahında devam eden İpek yolu üzerinde bulunması nedeniyle çeşitli devletlerin hedefinde bulunmuş, özellikle Ortaçağda sık sık el değiştirmiştir. Bu topraklarda hâkimiyet kurmuş uygarlıklar kendi kültürlerini ve geleneklerini yansıtan eserler icra etmişlerdir. Her uygarlık inşa ettiği askeri yapılarla gücünü, ticari yapılarla güvenli ticareti, sivil yapılarla toplumsal refahı, mabetleriyle dinini yüceltmeyi, anıtsal mezar yapıları ve mezar taşlarıyla da ölülerine duyduğu derin saygıyı ve ahiret inancını göstermek istemiştir. Ahlat, sahip olduğu mezar taşları ile kültür tarihimiz açısından somut veriler sunan ve bu yönüyle Anadolu’daki varlığımızı belgeleyen önemli bir kültür varlığı potansiyeline sahiptir. Özellikle Ortaçağ dönemine ait kültür varlıkları önemli bir yer tutmaktadır. Bu kültür varlıklarının içerisinde de tarihi mezar taşları Ahlat özdeşleşmiştir. 210.000 m2 alanıyla Ahlat’taki tarihi mezarlıkların en büyüğü olan Selçuklu Meydan Mezarlığı, aynı zamanda Türkiye’nin de en büyük Türk-İslam tarihi mezarlığı unvanına sahiptir. Meydan Mezarlığı’ndaki mezar taşlarının en önemli özelliklerinden biri yaklaşık 500 örnekte sanatkâr kitabesine yer verilmiş olmasıdır. Bu sanatkâr kitabeleri Anadolu’nun diğer mezar taşlarında nadir görülen bir uygulamadır. Yaklaşık 500 sanatkâr içerisinde yer alan Hasan Bin Yusuf adlı sanatkârın imzasını taşıyan mezar taşları, bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Bu eser malzeme, süsleme, tipoloji ve kitabe içerikleri yönleriyle incelenerek değerlendirilmiştir. Sanatçının Meydan Mezarlığı’nda iki eseri tespit edilmiştir. Çalışmaların devamında Ahlat Mezarlıklarında başka eserlerinin de bulunması ihtimal dahilindedir.Keywords : Ahlat, Selçuklu Meydan Mezarlığı, Sanatkâr, Mezar Taşları, Hasan Bin Yusuf