Eski Van Şehri Kaya Çelebi Camisi Onarımı Hakkında Bir Araştırma
Authors : Şahabettin Öztürk
Pages : 97-127
Doi:10.16971/vakiflar.1215978
View : 81 | Download : 71
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Kaya Çelebi Camii, Van Kalesi’nin güneyindeki Eski Van Şehri’nin güney surlarına yakın bir alanda yer almaktadır. 1660 yılında Kaya Çelebizade Koçi Bey tarafından cami inşaatına başlanmış, daha sonra Cem Dedeoğlu Mehmet Bey tarafından tamamlanmıştır. Cami kapısının kemer alınlığı üzerinde yer alan kitabenin 1915-18 Rus-Ermeni işgali sırasında söküldüğü rivayet edilir. XVII. yüzyıl Osmanlı dönem mimarisi ile inşa edilen yapı, merkezi tek kubbeli, son cemaat bölümü üzeri beş benzer kubbeyle örtülü, kuzeybatı beden duvarına bitişik kare kaideli minareden oluşmaktadır. Yapının kuzeybatı köşesindeki kare kaide üzeri silindirik gövdeli tek şerefeli minare yer almaktadır. İnşa edildiği dönemden 1915 yılına kadar kesintisiz olarak kullanılan cami, 1990 yılına kadar tahrip edildiği için kullanılamamıştır. Yapının beden duvarları, son cemaat bölümü, minare, mahfil bölümü ve iç mekânda doğanın olumsuz etkisi ve definecilerin tahribatı ile ciddi statik sorunlar oluşturmuştur. İlk olarak 1971 yılında başlatılan esaslı onarım çalışmaları günümüze kadar dört farklı tarihlerde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılmıştır. Yapı, 2011 yılında Van’da oluşan iki büyük depremde ağır hasarlı olarak etkilenmiştir. Yapılan onarımda caminin kubbe, beden duvarlarının bir bölümü, son cemaat bölümü ve minaresi yeniden yapılmıştır. Kaya Çelebi Camii’nin son onarım çalışmalarından sonra 2012-15 yılları arasında Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından tamamlanarak 2016 yılında ibadete açılmıştır. Kaya Çelebi Camii, iç ve dış mimari öğelerinden mihrap, giriş kapısı, minare ve pencerelerde bitkisel ve geometrik süslemeler kullanılmıştır. Cami beden duvarları, yığma dolgu yapım tekniği ile inşa edilmiştir. Beden duvarlarında dıştan yonu taş örgüsü, içten kaba yonu üzeri Horasan harç sıvalı dolgu tekniği kullanılarak inşa edilmiştir.Keywords : Eski Van Şehri, Kaya Çelebi Camii, Kubbe, Van Depremi, Onarım