Tarihi Hanlarda Yeni İşlev: Deveci Han ve Taşhan, Tokat
Authors : Emine Saka AKIN, Begüm DEMİROĞLU İZGİ
Pages : 143-162
Doi:10.16971/vakiflar.986689
View : 11 | Download : 4
Publication Date : 2021-12-29
Article Type : Research
Abstract :Son yıllarda yapısal, doğal-kültürel nitelikleri ile bulundukları kentlere kimlik kazandırarak günümüze gelebilen tarihi yapıların yeni işlev verilerek kullanılması, koruma çalışmalarında gündemde olan bir yöntemdir. Yeni işlev verilerek kullanma yöntemi, tarihi yapılara mekânsal ve kentsel ölçekte müdahalelere yol açtığından bu müdahalelerin en aza indirilmesi önem kazanmaktadır. Bu nedenle çevresel, sosyal (toplumsal) ve ekonomik sürdürülebilirlik bileşenlerinin çok iyi organizasyonu yapılarak yeni işlev kararlarının verilmesi gerekmektedir. Yeni işlev kararlarının önemi ve bu kararların verilme süreçlerinin tartışıldığı bu çalışmada Tokat Kent merkezinde bulunan aynı işlevle inşa edilmiş ancak farklı işlevlerle restorasyonu yapılmış Osmanlı Dönemine ait iki han örnek seçilmiştir. Seçilen örneklerin yeni işlev kararlarının bilimsel analizler yapılmadan üst yönetici görüşü ile verildiği Taşhan ticaret, Deveci Han ise eğitim yapısı olarak restorasyon geçirmiştir. Şehir içi hanlarına örnek olan bu hanlar dışında kentte bulunan dört handan ikisinin harap olması, diğerlerinin de restorasyonlarının devam etmesi nedeniyle kapsam dışı bırakılmıştır. Seçilen örnekler hakkında literatür çalışması ile bilgiler edinilmiş ve görüşmelerle desteklenerek farklı kullanımları ile ilgili eksik olan bilgiler tamamlanmaya çalışılmıştır. Daha sonra yapıların yeni işlevlerinin değerlendirilmesi için mekânsal ve kentsel analizler yapılmıştır. Mekânsal analizler yapının mimari bütünlüğüne uygunluğu, yeni işlevin mekânsal, fiziksel konfor şartlarını karşılayabilme yeteneği ve erişilebilirlik kriterleri ile, kentsel analizler ise yapının kentsel ölçekteki yeri ve yapı-çevre kullanıcılarının memnuniyetine yönelik anketlerle değerlendirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda Taşhan’a verilen işlevin yapı ve çevresine uygun olduğu, Deveci Han’a ise uygun olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışma ile tarihi yapı ve çevrelerin tesadüfi değil, sürdürülebilirlik kriterleri bağlamında korunmasını sağlamak için verilecek yeni işlev kararlarının önemi ortaya konulmuş ve bu kararların verilmesinde yapılacak mekânsal ve kentsel araştırmalara yönelik yöntem geliştirilmeye çalışılmıştır.Keywords : Taşhan, Deveci Han, Tarihi Kent Çekirdeği, İşlevsel Sürdürülebilirlik, Yeniden Kullanım.