- Vakıflar Dergisi
- Issue: 50
- Nakşibendîlik’in Anadolu’da Ortaya Çıkışının Belgesi: Şeyh Hâce İshak er-Rumî Vakfiyesi / A Document...
Nakşibendîlik’in Anadolu’da Ortaya Çıkışının Belgesi: Şeyh Hâce İshak er-Rumî Vakfiyesi / A Document for Naqshibandi Emergence in Anatolia: The Waqfiyya of Sheikh Hâce İshak er-Rumî
Authors : Hasan DEMİRTAŞ
Pages : 23-46
Doi:10.16971/vakiflar.506506
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2018-12-31
Article Type : Research
Abstract :Nakşibendîlik, 14. yüzyılda Orta Asya’da, Bahâeddin Nakşibend tarafından kurulduğu kabul edilen tasavvuf akımıdır. Bu tasavvuf hareketi, zamanla Hindistan, Kafkaslar, Orta Doğu, Anadolu ve akabinde Balkanlar olmak üzere geniş bir sahaya yayılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Özellikle 15. ve 16. yüzyıllardan itibaren İslam dünyasının fikrî yapısının şekillenmesinde büyük bir etkiye sahip olan Nakşibendîlik’in Anadolu’ya girişinin ve yaygınlaşmasının Osmanlı döneminde 15. yüzyılın ikinci yarısında Simavlı Molla Abdullah- ı İlahi vasıtasıyla olduğu ilim çevrelerince kabul görmektedir. Kimi çalışmalarda ise Nakşibendîlik’in Anadolu’ya girişi Ankara Savaşı sırasında Emir Timur’un ordusunda bulunan Nakşî şeyhleri ile irtibatlandırıldığı görülmekte ve Nakşibendîlik’in Anadolu’da ilk tekkesinin Bedreddin Mahmud Çelebi tarafından 1404-1405 yılında Amasya'da kurulduğu öne sürülmektedir. Bu makalede, Nakşibendîlik tarihi bakımından önemli muhtevaya sahip olduğunu düşündüğümüz 1381 tarihli Şeyh Hâce İshak er-Rumî vakfiyesi konu edilmektedir. İki bölümden oluşan makalenin ilk bölümünde Saruhanoğluları Beyliği dönemine ait olup daha önce neşredilmemiş olan Şeyh Hâce İshak er-Rumî vakfiyesi diplomatik açıdan değerlendirmeye tabi tutulacaktır. İkinci bölümde ise, makale sınırları da göz önünde bulundurularak, mevcut literatürde Nakşibendîlik tarihi açısından genel kabul halini almış olan Nakşibendîlik’in isimlendirilmesi, Anadolu’da ortaya çıkışı ve kurumsallaşması gibi üç temel konu hakkında Şeyh İshak er-Rumî vakfiyesinin sunmuş olduğu veriler ışığında yeni tespitler ortaya konulacaktır.Keywords : Nakşibendîlik, Şeyh Hâce İshak er-Rumi, Saruhanoğlu, Manisa, tasavvuf