- Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi
- Cilt: 8 Sayı: 2
- Hakkâri Nasturileri: İsyan ve Göç (1915-1936)
Hakkâri Nasturileri: İsyan ve Göç (1915-1936)
Authors : Yunus Pustu
Pages : 1861-1898
Doi:10.24186/vakanuvis.1288590
View : 112 | Download : 69
Publication Date : 2023-09-30
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı idaresinde uzun yıllar Hakkâri ve civarında yaşamlarını sürdüren Nasturiler için I. Dünya Savaşı önemli bir kırılmayı ifade eder. Savaşın başlamasının ardından bağımsızlık umuduna kapılarak Rusya’nın safında yer alan Nasturiler, bu amaçlarına ulaşmak şöyle dursun ilerleyen süreçte yurtları olan Hakkâri’yi de terk etmek mecburiyetinde kalmışlardır. Rusya’dan beklenen desteğin gelmemesi üzerine 1915 senesi ortalarında İran’ın Urmiye ve Salmas vilayetlerine göç eden Nasturiler, 1917’de Rusya’da çıkan Ekim devriminin ardından İngilizlerin güdümüne girmişler ve Osmanlı’nın İran coğrafyasında başlattığı harekatın ardından 1918 senesi Temmuz’unda o sırada İngilizlerin denetimi altında bulunan Irak’a göç etmişlerdir. Nasturilerin bundan sonraki en önemli amacı İngilizlerin desteğiyle Hakkâri’yi de içerisine alacak bağımsız bir devlet kurmaktır. Ancak kendilerine verilen sözler tutulmadan İngilizlerin 30 Mayıs 1932’de Irak’taki manda idaresinin sona ermesi Nasturiler üzerinde önemli bir hayal kırıklığı oluşturmuştur. Bundan sonra Milletler Cemiyetinin öncülüğünde Irak dahilinde, çevre ülkelerde ve uzak kıtalardaki alanlarda Nasturilerin toplu şekilde iskânları için çalışmalar başlatılmıştır. Fakat başarı sağlanamamıştır. Netice olarak bağımsızlık umutlarına kapılarak İtilaf Bloku içerisinde yer alan ve Hakkâri’yi terk etmek zorunda kalan Nasturiler, yirmi yıla yakın bir süreden sonra amaçlarına ulaşamadan ve önemli kayıplar verdikten sonra Irak dâhilindeki muhtelif alanlara dağılmışlardır. Bu çalışmada, I. Dünya Savaşı’nın başlarından (1935) 1936 senesine kadar geçen süre zarfında Hakkârili Nasturilerin göç süreçleri ele alınacaktır.Keywords : Hakkâri, Nasturi, Göç, Urmiye, Hamedan, Bağdat, Bakuba, Mindan.