- Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi
- Vol: 7 Issue: Dr. Mahmut Kırkpınar'a Armağan
- XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nin Muhacirleri Devlet Çiftliklerine İskânı...
XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nin Muhacirleri Devlet Çiftliklerine İskânı
Authors : Habibe Polat
Pages : 1788-1817
Doi:10.24186/vakanuvis.1202335
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2022-12-29
Article Type : Research
Abstract :Ekonomisi büyük oranda tarıma dayalı olan Osmanlı Devleti için iktisadî işletmelerinden olan çiftlikler önemli bir yere sahiptir. Bunun yanı sıra çiftliklerin nitelikleri, XVII. yüzyıldan başlayarak dönüştürülmeye başlanmış ve Osmanlı’nın son dönemine kadar birbirinden farklı ünitelerden müteşekkil bir işletme şekline getirilmiştir. Anadolu’da tımar sistemi içinde çiftlikler genel bir durumu ifade ederken özellikle İstanbul ve büyük şehirlerde kurulan çiftlikler padişah ve ailesine ayrılan, Hazine-i Hassa İdaresine bağlı ve hassa çiftlikleri ihtiva eden büyük işletmeleri ifade etmektedir. Söz konusu işletmelerde tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi için büyük harcamalar yapılmış fakat mekansal olarak büyük bir yeri işgal eden bu işletmeler beklenildiği gibi büyük kazançlar getirmemiştir. Aynı zamanda Osmanlı topraklarına 1853-1856 Kırım Harbi ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi sonrasında göç eden büyük kitlelerin bir süre sonra Anadolu içinde yerleştirilecek yerlerin kalmaması ile bu işletmeler muhacir iskânı için önemli bir alternatif mekan haline gelmiştir. Muhacir iskânı sürecinde planlı bir iskân doğrultusunda hareket eden Osmanlı Devleti’nin, devlet çiftliklerine muhacir yerleştirirken birçok opsiyonu bir anda düşündüğü söylenebilir. Bu çalışma, Osmanlı arşiv belgeleri kullanılarak muhacirlerin devlet çiftliklerine iskânı hakkında bir değerlendirme yapma fikrinden hareket etmektedir ve Osmanlı Devleti’nin muhacir iskânındaki mekansal organizasyonun izdüşümü hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır.Keywords : İskân, göç, muhacir, çiftlik, devlet çiftlikleri, Settlement, immigration, immigrant, farm, state farms