- Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi
- Vol: 5 Issue: 2
- Osmanlı’da Medrese Talebelerinin Kur’a İmtihanlarından Muaf Tutulmalarının Sebep ve Sonuçları Üzerin...
Osmanlı’da Medrese Talebelerinin Kur’a İmtihanlarından Muaf Tutulmalarının Sebep ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme
Authors : Hasan YILDIZ
Pages : 1074-1125
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2020-09-30
Article Type : Research
Abstract :Tanzimat’la birlikte ivme kazanan mektepleşme sürecinin güç ve destek kaybına uğrattığı medreseler, günümüze kadar devam eden tartışmaların merkezindeki eğitim kurumları olmuşlardır. Medrese talebelerinin askerlik görevine ilişkin tartışmaların II. Abdülhamid döneminde başlayarak ivme kazandığı ve Cumhuriyet Dönemi’ne de intikal ederek medreselerin kapatılmasında başat delil olarak kullanıldığı bilinmektedir. Ancak böylesine hayati bir konunun bilgi, belge ve kanıta dayanmaksızın sadece rivayet ve yorumlara yer verilmek suretiyle bazı akademik çalışmalara yansıtılmış olması bilimsel araştırma ilkeleri ve bilimsel nesnellikle bağdaşmamaktadır. Bu makalede Osmanlıda asker alımı konusundaki yasal düzenlemeler ve bu düzenlemelerin medrese talebelerine getirmiş olduğu yükümlülükler kronolojik sıraya göre ele alınmış, ayrıca istisnaî bir uygulama olan kur’a imtihanlarından muafiyet konusu tüm teferruatıyla incelenmiştir. Özellikle medrese talebelerinin kur’a imtihanlarından istisna tutulmasının arka planı ve uygulama boyutu ile birtakım çevrelerin medreseleri hedef alan iddia ve oluşturmaya çalıştıkları algının birbiriyle ne kadar örtüştüğü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca bahse konu muafiyet nedeniyle medreselerin kurumsal açıdan yıpratılmasına yol açan iddia ve eleştirilerin doğruluk payı üzerinde durularak somut bilgi ve belgelere dayalı değerlendirmeler yapılmıştır.Keywords : Osmanlıda Askerlik Yükümlülüğü, Osmanlı Medreseleri, Medrese Talebeleri, Kur’a İmtihanları