CEZA MUHAKEMESİNDE MAĞDUR VE ŞİKÂYETÇİNİN HAKLARI
Authors : Mehmet Beyhan SEÇKİN
Pages : 621-664
Doi:10.18771/mdergi.757655
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2020-06-24
Article Type : Other
Abstract :Suçun pasif süjesi olarak kabul edilen mağdur, suça konu eylemin konusunun ait olduğu, suçtan zarar gören şahıs olarak tanımlanmaktadır. Mağduru veya zarar göreni olduğu suçun soruşturulması için yazılı veya sözlü başvuruda bulunan kişi ise şikâyetçi olarak adlandırılmaktadır. Temel insan haklarının hüküm sürdüğü hukuk devletleri, kabul ettikleri usul kanunları ile suç şüphesi altındaki kişilerin haklarını koruduklarına göre madalyonun diğer yüzünde bulunan, bu suçun mağdurlarının da korunması gerekmektedir. Mağdura olan ilgi zamanla "viktimoloji” adlı yeni bir alanın doğmasına neden olmuştur. Bağımsız olarak gelişme gösteren bu bilim dalında, sanık haklarına karşın mağdur haklarının gündeme getirilmesine ilişkin çalışmalar yapılmaktadır. Türk Ceza Adalet Sisteminde, 1992 yılında yapılan reform ile failin hakları Avrupa ülkeleri ile uyumlu hale getirilmiş, gerek soruşturma gerekse kovuşturma evresinde sahip olduğu hakları artırılmıştır. Buna karşılık zaman içerisinde mağdurun bu haklardan yoksun bırakıldığı görülmüş, mağdurlar için adaletsiz bir zemin üzerinde yargılama yapıldığı fark edilmiştir. 2005 yılında yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile mağdur lehine yasal düzenlemeler artırılarak uygulanmaya başlanmış, suç faili ile suç mağduru arasındaki adaletsizlik giderilmeye çalışılmıştır. Mağdurlar lehine yapılan düzenlemeler, ceza muhakemesinde şüpheli veya sanığın karşısında mağdura ayrıcalıklar tanınmasından ziyade, şüpheli veya sanığa verilen hakların benzerlerinin Anayasanın 36. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkına uygun olacak şekilde mağdurlara da tanınmasını sağlamıştır.Keywords : Suç mağduru, Suçtan zarar gören, Şikâyetçi, Kamu davasına katılma, Kanun yolu