- Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi
- Issue: 14
- TÜRK ANAYASAL GELİŞME TARİHİNDE EGEMENLİK KAVRAMININ GEÇİRDİĞİ DÖNÜŞÜMÜN ANA HATLARI
TÜRK ANAYASAL GELİŞME TARİHİNDE EGEMENLİK KAVRAMININ GEÇİRDİĞİ DÖNÜŞÜMÜN ANA HATLARI
Authors : Metin BULUT
Pages : 67-136
Doi:10.18771/mdergi.657957
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2019-12-11
Article Type : Research
Abstract :Egemenlik, devlet ve iktidar olgusunu analiz eden siyasal ve hukuksal bir kavram olmasının yanında hükümet ve yetki kaynağına ilişkin meşruluk araçlarını temin eden bir açıklama çerçevesini belirtir. Başka bir anlatımla siyasi topluluğa hükmeden belli bir yerdeki nihai ve mutlak güç fikri egemenlik nosyonuyla kendini ifade eder. Emreden, bağımsız, bölünmez ve devredilmez yetki düzeni, egemenliğin kullanımında kavramın başına yerleştirilen klasik siyasal nitelendirmelerdir. Devletin bağımsızlığı, başka devletin müdahalesine uğramaması ve hükümet biçiminde serbest davranması dış egemenlik terimiyle ifade edilirken iç egemenlik, devlet iktidarının ülke üzerinde yaşayan insanların varlığını sürdürmesi amacıyla hukuki ve siyasi örgütlenmenin yönlendirildiği üstün hükmetme gücüyle donatılması anlamına gelmektedir. Anayasal düzeyde ise egemenlik yetkisi, kural koyma (yasama), kuralları uygulama (yürütme) ve anlaşmazlıkları çözme (yargı) fonksiyonları yanında iktidarın bizatihi kaynağı, yetki dağılımı ve gücün niteliği sorunlarıyla bağlantılı hukuksal bir öze sahiptir. Türk anayasal gelişme süreci egemenlik kavramı etrafında evrensel çapta oluşan tanımlar, egemenlik türleri ve egemenliğin aldığı biçimler çerçevesinde bir siyasal iktidar ve devlet yetkileri düzeni takip etmeye çalışmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun 19.yüzyılında başlayan süreç dünya anayasal hareketlerine paralel bir seyir takip ederek egemenlik kavramını, küresel etki ve değişim dâhilinde Türkiye Cumhuriyeti anayasa yapım sürecinin merkezi bir düzenleme ve rekabet alanı haline getirmiştir.Keywords : Egemenlik, Egemenliğin Dönüşümü, Anayasal Yetki Sistemi, Ulusal Egemenlik, Güçler Ayrılığı