- Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi
- Issue: 1
- YAKALAMA VE TUTUKLAMA NEDENİYLE TAZMİNAT DÜZENLEMESİNİN AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE AVRUPA İN...
YAKALAMA VE TUTUKLAMA NEDENİYLE TAZMİNAT DÜZENLEMESİNİN AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Authors : M. Nedim BEKRİ
Pages : 37-58
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2012-01-01
Article Type : Other
Abstract :Koruma tedbirleri, ceza muhakemesinde yargılamanın gerçekleştirilmesi, delil elde edilmesi veya ileride varılacak hükmün yerine getirilmesi amacına hizmet etmektedirler. Bu tedbirler, yakalama ve tutuklamada da olduğu gibi kişilerin temel hak ve özgürlüklerine müdahale oluştururlar. Bu itibarla, koruma tedbirlerinin kanunla belirlenmiş belli şartlara tabi olmaları ve bu şartlara aykırı uygulamalarda devletin ilgililere tazminat vermesi hukuk devletinin bir gereğidir. Türk hukukunda da tanınan koruma tedbirleri nedeniyle tazminatın bir çeşidi olarak yakalama ve tutuklama nedeniyle tazminat Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141 ila 144. maddeleri arasında düzenlenmektedir. Söz konusu düzenleme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları standartlarına önemli ölçüde uygundur. Ancak, özellikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5/4. maddesi ihlallerini karşılamaması ve tazminat talebi için kesinleşmiş karar veya hüküm şartının aranması nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin çok sayıdaki kararında etkin olmayan iç hukuk yolu olarak nitelendirilmiştir. 11 Nisan 2013 tarih ve 6459 sayılı İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Bağlamında Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile, yakalama ve tutuklama nedeniyle tazminat yolunun etkin kılınması ve tutukluluğa karşı yapılan itiraz incelemelerinde çekişmeli yargı ve silahların eşitliği ilkelerine uygunluğun sağlanması yönünde Ceza Muhakemesi Kanunu’nda değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bu değişiklikler olumlu ve önemli ise de bazı değişikliklere daha ihtiyaç duyulmaktadır. Bununla beraber, mevcut değişiklikler, standart yükseltici yargı kararlarının önünü açacaktır. Yargıtay’ın, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141 ve devamı maddelerinin etkinliğini arttıran ve devamlılığı önem arz eden yakın tarihli kararlarının, kanunun bazı eksikliklerine karşın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ülkemiz hakkındaki konuya ilişkin kararlarını olumlu yönde etkilemesi beklenmektedir. Nitekim, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun yakalama ve tutuklama nedeniyle tazminat düzenlemesine ilişkin olarak geçmiş kararlarından olumlu yönde ayrılan yakın dönemde verilmiş kararları da bulunmaktadır. 23 Eylül 2012 tarihinden sonra kesinleşen işlem ve kararlara karşı öncelikle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulacaktır. Anayasa Mahkemesi’nin, konuya ilişkin Yargıtay kararlarını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında değerlendirmesi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ihlal kararlarını önleyecektir.Keywords : Koruma tedbirleri, yakalama, tutuklama, koruma tedbirleri nedeniyle tazminat, yakalama ve tutuklama nedeniyle tazminat