- Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 6 Issue: 2
- Başkurt Türkçesinde "Azak" Sözünün Anlamı Üzerine
Başkurt Türkçesinde "Azak" Sözünün Anlamı Üzerine
Authors : Murat Özşahin
Pages : 0-0
Doi:10.12780/UUSBD158
View : 13 | Download : 5
Publication Date : 2013-06-02
Article Type : Other
Abstract :Dildeki zaman kavramının temelinde genel olarak mekân bilgisinin var olduğu söylenebilir. Pek çok dilde de zaman bilgisi ile mekân bilgisinin aynı gramerlik biçimlerle ifade edildiği görülmektedir. Bu nedenle Türk dilinin pek çok lehçesinde Eski Türkçe adak biçiminden gelişen ayak ve azak sözlerinin ses olarak dallanmasının yanı sıra anlam olarak da dallandığı görülmektedir. Çağdaş Türk lehçelerinin pek çoğunda ayak biçimiyle görülen söz, "1. Ayak 2. Bacak 3. Bir şeyin durmasını sağlayan unsur 4. Son” anlamlarıyla kullanılmaktadır. Fakat, Başkurt, Tatar lehçeleri ile Türkiye Türkçesinin ağızlarında azak biçimiyle ve bu biçimden gelişen zarf görevinde bir söz olarak kullanıldığı görülmektedir. Dolayısıyla söz konusu lehçelerin söz varlığında ses değişikliğine bağlı olarak mekânla ilintili zaman anlamının azak biçimine yüklendiği görülmektedir. Türk dilinin Kazak, Karaçay-Malkar, Kırgız, Yeni Uygur, Kumuk Türkçeleri gibi başka lehçelerinde de işaret edilen bu ‘son’ bilgisinin Türkiye Türkçesi yazı dili dışında diğer lehçelerde kullanım sıklığının olduğu kolaylıkla tespit edilebilir. Bu çalışmada da Başkurt Türkçesinin söz varlığında yer alan azak biçiminden hareketle ‘son’ bilgisinin ortaya çıkışının izahına çalışılmıştır.Keywords : Başkurt Türkçesi, Başkurtça, Azak, Zaman-Mekan İlişkisi, Son