- Uluslararası Yönetim Eğitim ve Ekonomik Perspektifler Dergisi
- Vol: 10 Issue: 2
- NEHCÜ’L-FERĀDİ̄S’TE İÇ İÇE BİRLEŞİK CÜMLE YAPILARININ KURULUŞU VE TÜRKİYE TÜRKÇESİNE AKTARILMA SORUN...
NEHCÜ’L-FERĀDİ̄S’TE İÇ İÇE BİRLEŞİK CÜMLE YAPILARININ KURULUŞU VE TÜRKİYE TÜRKÇESİNE AKTARILMA SORUNLARI
Authors : Elif Özkan
Pages : 163-170
View : 8 | Download : 1
Publication Date : 2022-12-29
Article Type : Research
Abstract :Harezm Türkçesinin en önemli dil yadigârlarından biri olan Nehcü’l-Ferādīs Müslümanlık bilgilerini içeren dinî-didaktik bir eser olup kırk hadis türünde yazılmıştır. Eser kırk hadis türünde yazıldığı için içerik bu türe göre düzenlenmiş ve metin her biri kendi içinde on fasla ayrılan dört ana bölüm etrafında şekillenmiştir. Eserde her faslın başlangıcında çeşitli kitaplardan alıntılanan Arapça bir hadise yer verilmiş; hadisin Türkçe karşılığı verildikten sonra hadisi açıklayan, destekleyen ve kanıtlayan bilgiler çeşitli referanslar aracılığıyla esere dâhil edilmiştir. Bu nedenle eserde alıntılara sıkça başvurulmuştur. Nehcü’l-Ferādīs’in cümle yapısı dikkate alındığında müellifin farklı bir kaynaktan yola çıkarak eserini oluşturduğu ancak bununla birlikte kendi özgünlüğünü de eserine yansıttığı düşünülebilir. Müellifin anlatıcı konumunda olduğu yerlerde cümle yapıları sadeleşip kısalırken başkasından alıntı yaptığı yerlerde ise genellikle Türkçenin cümle yapısından uzaklaşmakla birlikte bir kararsızlık yaşadığı da görülür. Bu bakımdan dil bilgisi kitaplarında iç içe birleşik cümle yapısı altında değerlendirilen ve eserde daha çok alıntı ve aktarmaların yapıldığı yerlerde kullanılan cümle yapılarının kuruluşları dikkat çekicidir. Dolayısıyla bu çalışma ile Nehcü’l-Ferādīs’teki (1. bap) iç içe birleşik cümle yapılarının kuruluş biçimleri ile kuruluşuna etki eden yüzey yapı unsurları üzerinde durulacak ve Türkiye Türkçesine aktarma sorunları tartışılacaktır.Keywords : Harezm Türkçesi, söz dizimi, iç içe birleşik cümle, dil bilgisel unsurlar, aktarma