- Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi
- Cilt: - Sayı: 22
- ZORDUN SABİR’İN "DOLAN YAŞLİRİ" (DOLAN GENÇLERİ) ADLI HİKÂYESİNİN ÇÖZÜMLEMESİ...
ZORDUN SABİR’İN "DOLAN YAŞLİRİ" (DOLAN GENÇLERİ) ADLI HİKÂYESİNİN ÇÖZÜMLEMESİ
Authors : A. Serdar Zağoğli
Pages : 34-48
Doi:10.46400/uygur.1355128
View : 266 | Download : 125
Publication Date : 2023-12-25
Article Type : Research
Abstract :Çağatay edebiyatının devamı olan, 20. yüzyılın başlarından itibaren temelleri atılan ve konu üzerinde çalışan edebiyat tarihçileri tarafından Çağdaş Uygur Edebiyatı olarak adlandırılan bu süreç, farklı zorluklar ve önemli aşamalardan geçerek bugüne ulaşmıştır. Doğu Türkistan’daki milliyetçi Çin yönetimi, iki kez kurulan Cumhuriyet, Komünist Çin istilası, Kültür Devrimi gibi olaylar edebiyata farklı şekillerde yansımıştır. Ayrıca günümüzdeki soykırım niteliğindeki baskılar Uygur edebiyatının soluğunu kesmiştir. Özgürlük, sosyal baskı, inançsal kısıtlanmalar vb. meseleler hep edebiyatın konusu olmuştur; yazarlar da hoşnutsuzluğunu kalemi aracılığıyla ifade etmiştir. İkinci Cumhuriyet’in merkezi olan Gulca’da doğup büyüyen Zordun Sabir’in eserlerinde, yaşadığı dönem ve bu dönemdeki Uygur halkının sosyal hayatı ifade edilir. Uygur halkının yaşam biçimi, hayata bakışı ve karşılaştığı farklı sıkıntıları dile getirmesi yönüyle Sabir’in eserleri bir toplumun hafızası niteliği taşır. Türkiye’de yakında Türkçeye çevrilen "Anayurt” adlı üç ciltli tarihî romanı ile tanınan Sabir’in hikâyeleri de ustalığının birer kanıtı mahiyetindedir. Bu makalede Zordun Sabir’in 1979 tarihli, Kültür Devrimi’nden sonra bir köyde geçen olayları anlattığı ya da oradan esinlenerek kaleme aldığı, Uygurların sosyal yaşamı ve düşünce yapısından kareler sunduğu ve dönem şartlarını göz önünde bulundurarak otoriteyi eleştirdiği "Dolan Yaşliri” (Dolan Gençleri) adlı hikâyesi çözümlenecektir. Bu hikâye metne bağlı inceleme yöntemi ile çözümlenmiş olup yöntem, edebî eseri bir metin olarak görüp öz ve biçim bakımından irdelemeyi amaçlar. Hikâyenin çözümlemesinde dil, üslup, yapı, kişiler, olaylar, ve diğer unsurlar üzerinde durulmuştur.Keywords : Çağdaş Uygur Edebiyatı, Zordun Sabir, Uygur Hikâyeciliği, Dolan Yaşliri, Kültür Devrimi