- Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi
- Cilt: 7 Sayı: 3
- NOTA AKTARIMI AÇISINDAN YÖRESEL TÜRK MÜZİĞİNDE MODERNLEŞME
NOTA AKTARIMI AÇISINDAN YÖRESEL TÜRK MÜZİĞİNDE MODERNLEŞME
Authors : Kaan Baştepe
Pages : 336-354
View : 74 | Download : 133
Publication Date : 2023-10-21
Article Type : Research
Abstract :Türkiye’deki modernleşme çabalarının Türk müziği eserlerine olan etkisinin araştırılması amacını taşıyan bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından itibaren başlayan derleme çalışmaları ve bu çalışmalar sonucunda toplanan ve notaya aktarılan yöresel Türk müziği eserleri ekseninde bazı sorulara cevaplar aranmıştır. Öncelikle, modernleşme ile Türkiye’deki modernleşme anlayışı, Türk müziğinde nota aktarımı ve derleme çalışmaları hakkında çeşitli bilgilere yer verilmiştir. Daha sonra, TRT nota arşivinden seçilen bazı örnekler ‘seslerin ve sözlerin notaya aktarımı’ şeklinde iki ana başlıkta incelenmiştir. Değiştirici işaretlerin kullanımında Avrupa nota aktarımı anlayışının benimsendiği ve özellikle donanımda yer alan değiştirici işaretlerin Türk müziği eserleri için uygun olmadığı görülmüştür. Ölçülendirme anlayışının ritmik vurguları ifade etmekte yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Perde dizilim bilgilerinde bemol ve diyez işaretlerinin ayrı ayrı ve Avrupa nota aktarımı anlayışına göre kullanıldığı, Türk müziği makam kuramına yer verilmediği görülmüştür. Nota aktarımında perde yoğunluğunun kaynak kişi icrasına göre daha az olduğu sade bir yazım anlayışının benimsendiği tespit edilmiştir. Eserlerin hızı hakkında bazı notalarda hiçbir bilgi yokken bazılarında ise verilen hız bilgilerinin kaynak kişi icrasından farklı olduğu görülmüştür. Yöresel ağız özellikleri konusunda TRT arşivindeki notaların yeterli veriye sahip olmadığı yapılan incelemeler sırasında ortaya çıkmıştır. Hece ölçüsünün kullanıldığı örnek eserlerde bazı değişikliklerin yapıldığı hem hece ölçüsü hem de uyak açısından bazı bozulmaların ortaya çıktığı tespit edilmiştir. TRT nota arşivinde yer alan yöresel Türk müziği eserlerinin derleme çalışmaları ve sonrasında belirli bir standart oluşturularak notaya aktarıldıkları görülmüştür. Bu standartlaşma yaklaşımının; değiştirici işaretler, ölçülendirme, hız bilgisi, söz unsurlarındaki değişiklikler gibi çeşitli konularda yöresel icra özelliklerini yansıtmada yetersiz kaldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. TRT nota arşivindeki notaların, geliştirilecek yeni yöntem ve tekniklerle yeniden değerlendirilmesi önerilmiştir.Keywords : Yöresel Türk Müziği, Modernleşme, Derleme, Yöresel Ağız, TRT Nota Arşivi