- Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi
- Vol: 3 Issue: 2
- The Concept Of Tasarruf Spiritual Disposal In Ibn Arabi In The Context Of The Chapter Of Lut
The Concept Of Tasarruf Spiritual Disposal In Ibn Arabi In The Context Of The Chapter Of Lut
Authors : Adem Çatak, Ahmet Vural
Pages : 34-46
Doi:10.26899/inciss.198
View : 10 | Download : 2
Publication Date : 2018-11-01
Article Type : Other
Abstract :"Tasarruf” kavramı, sözlük anlamı olarak verilen yetkiyi kullanarak iş yapma, bir şeye sahip olma, kullanma, idare etme, serbest davranma, çekip çevirme gibi manalara gelmektedir. Tasavvufî bir ıstılah olarak "Tasarruf” kavramı ise olağanüstü işler yapma, varlığa hükmetme, eşya ve canlılara tesir etme gibi anlamlar ifade etmektedir. Tasarruf meselesi, tasavvuf muhitlerinde uzun tartışmalara sebep olmuş bir konudur. Modern zamanlarda da bu tartışma hararetini yitirmemiş, aksine meselenin lehtar ve aleyhtarları arasında şirk ve dalal ithamlarına varacak derecede devam etmiştir. Bu çalışmada, giriş mahiyetinde tasarruf kavramının genel anlam çerçevesi çizilmiş, ardından konu hakkında tasavvuf literatüründe dile getirilmiş görüşler genel hatlarıyla serdedilmiştir. Daha sonra çalışmanın esas konusunu teşkil eden İbn Arabî‟nin tasarruf kavramı hakkında görüşlerinin incelenmesine geçilmiştir. Mevzu, İbn Arabî‟nin Fusûsu’l-Hikem adlı eserinin "Lût Fassı” bölümünden hareketle ele alınmış, konunun detayları için ihtiyaç husulünde başka bölümlere de müracaat edilmiştir. Peygamberler ve velilerin tasarrufu, tasarrufun imkânı, tasarruf etmeme veya edememenin nedenleri, velilin tasarruf etme imkânına sahip olmasıyla marifeti arasındaki ilişki vb. konular, çalışmada izah edilmeye çalışılmıştır. İbn Arabî, konunun detaylarını izah etmeye Hûd suresinin 80. ayetini incelemekle başlamış, bu ayetin dilsel tefsirini yaptıktan sonra Hz. Lût‟un rükn-i şedîd‟e ilticasını ele almıştır. Daha sonra bir peygamber olmasına rağmen neden tasarrufta bulunarak halkının helakini istemediği sorusuna cevap aramıştır. Bu bağlamda Hz. Peygamber s.a.v. ‟in Hz. Lût‟un mezkûr ilticasına dair yorumunu dile getirmiş, konuyu tasarrufun imkânı ve istimali çerçevesinde tartışmıştır. İbn Arabî, velinin tasarrufa sahip olmadıkça kemale ermiş olamayacağını, kemale ermiş bir velinin de tasarrufu kullanmayacağını, eğer tasarruf yetkisini kullanmışsa bunun ilahi irade neticesinde ihtiyarsız olarak vücut bulduğunu aksi halde tasarruf yetkisini iradi olarak kullanan velinin bu istimalinin, marifetinin noksanlığına bir delil olduğunu izah etmiştirKeywords : İbn Arabî, Fusûsu’l-Hikem, Lût, Tasarruf, Keramet