- Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi
- Vol: 8 Issue: E.Å. Ãzel Sayısı
- Afiş Tasarımının Kültür Sanat Organizasyonunda Kullanımı: Fluxus Örneği
Afiş Tasarımının Kültür Sanat Organizasyonunda Kullanımı: Fluxus Örneği
Authors : Aynur Karagöl
Pages : 115-126
View : 38 | Download : 58
Publication Date : 2023-08-20
Article Type : Research Article
Abstract :Kavramsal sanatın geliştiği 20. Yüzyıl itibariyle sanatçılar, sanat fikirlerinin sanatın biçiminden daha önemli olduğu düşüncesi üzerine üretim gerçekleştirmiştir. Modern sanat anlayışıyla gelişen bu yeni bakış açısı, kavramsal sanat olarak adlandırılmaktadır. Kavramsal sanat, eserin görsel sunumundan kasıtlı bir şekilde uzaklaşılması ve eserin anlamının kelimelerle ifadesinin gerekli görülmesiyle oluşmaktadır. Sanatçılara farklı malzemeleri kullanma cesareti vererek hayatın içindeki her şeyin sanata taşınmasına sebep olmuştur. Fluxus (akış sanatı) modern sanatın en çarpıcı örneklerini verildiği 1960’ların başında Amerika’sında Litvanyalı/Amerikalı sanatçı George Maciunas tarafından bir manifesto ile duyurulmuştur. Edebiyat, müzik, plastik sanatlarda üretim yapan sanatçıları bir araya getiren Asya, Avrupa ve Amerika’da festival organizasyonları yapmışlardır. "Akış” anlamına gelen Fluxus, olayların, seslerin ve malzemelerin kullanımı sayesinde hayatı, sanatın içine çekmektedir. Sosyal ve ekonomik değişim temel amaçtır. Joseph Beuys, Dick Higgins, Alice Hutchins, Yoko Ono, Nam June Paik, Ben Vautier, Robert Watts, Benjamin Patterson ve Emmett Williams dahil olmak üzere birçok önemli avangard sanatçı Fluxus’ta yer almıştır. İlk Fluxus etkinliği 1961\'de New York\'taki AG Gallery\'de sahnelenir ve 1962\'de Avrupa\'daki festivaller izlenir. Fluxus faaliyetinin başlıca merkezleri New York, Almanya ve Japonya\'ydı. Fluxus, sanatın ne olabileceğine dair tanımların açılmasında önemli bir rol oynadı. 1960\'lardan bu yana, çeşitli sanat formları ve yaklaşımlarının var olduğunu ve yan yana geliştiğini gören sanat üretiminin doğasını derinden etkilemiştir. Küçük ama uluslararası bir sanatçı ve besteci ağı olarak bir kulüp olarak başlayan Fluxus’ın aynı zamanda üç ayda bir çıkarılacak bir derginin ismi olarak belirlenmiştir. 1962\'den 1977\'ye kadar olan uluslararası Fluxus etkinliklerinin tanıtımında kullanılan afişler, Modern Sanat Müzesi\'ndeki Gilbert ve Lila Silverman’ın Fluxus Koleksiyonu’nda yer almaktadır. Fluxus ve görsel dağılımı (postalar, gazeteler, posterler vb. aracılığıyla), ilişkili sanatçıların ağı ve sanatın performatif tarafı hakkında bir anlayış oluşturmak için gerekli veriyi sağlamaktadır. Afiş sanatı, tanıtım, duyuru için en eski ve bilinen yöntemdir. Bir medya olarak afiş, kitlesel iletişimi sağlamaktadır. Bu yönüyle afiş tasarımı, grafik tanıtım ürünlerinin en öne çıkanıdır. Afiş tasarımında temel bir öğe olarak sayfa düzeni konusu bulunmaktadır. Sayfa düzenini sağlamak için mizanpaj tasarımı yapılırken denge, orantı, hiyerarşi, devamlılık, bütünlük, vurgu gibi tasarım ilkelerinin kullanılmasıyla başarılı bir tasarım yapılabileceği üzerinde durulmaktadır. Belli kuralların varlığı yalnızca bu kurallara uyulduğu taktirde başarılı tasarım elde edileceği düşünülebilir. Algı ve görme gibi kişiden kişiye değişe bile en azından temel bir sayfa düzeni kurmayı sağlamayı gerektirmektedir. Afiş tasarımları nitelik bakımından incelenirken veri analizi sürecinin temel amacı ham veriden anlam çıkarılmıştır. Bu amaçla araştırmacı gözlemlediklerini, elde ettiği verileri konunun özüne inerek yorumlamaktadır. Betimsel nitelik analizi ile çalışmanın kapsamı afiş tasarımının ana unsuru olan tipografi, görsel öğe, renk kullanımının yanında sayfa düzeninde tercihler ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada yer verilen afişler örneklem olarak rastgele seçim tekniği ile yedi adet olarak belirlenmiştir. Tasarımlar, tipografi, renk, görsel öğe ve sayfa düzeni açısından incelenmiştir. Fluxus sanat organizasyon afişlerinin, bir sanat tavrı olarak niteleyebileceğimiz Fluxus’un etkisinde kaldığı anlaşılmaktadır. Tasarımlarda tipografinin baskın olduğu görülmektedir. Ayrıca tipografinin ağırlıklı olduğu görsel öğeden kaçınıldığı, soyut şekiller ve belirsiz figürler kullanıldığı anlaşılmaktadır. Tipografi de ise, serifli-serifsiz, büyük-küçük, harf-kelime-satır es-pasları (boşlukları) ile oynandığı tespit edilmiştir. Sayfa düzeninde satır, sütun ızgara kullanımları dışında boşluktan kaçınılmadığı, simetrik ve asimetrik kompozisyonlar yapılmıştır.Keywords : Organizasyon afişi, afiş tasarımı, Fluxus sanatı, sanat afişi, festival afişi