Medine Sözleşmesi’nin Anayasallığı
Authors : Murat AKARSU
Pages : 420-428
Doi:10.35235/uicd.493825
View : 16 | Download : 4
Publication Date : 2018-12-24
Article Type : Research
Abstract :Hz. Muhammed’in Medine’ye hicreti sonrasında şehirdeki Yahudiler ile diğer Arap kabilelerini de kapsayan Medine Sözleşmesi hem ilahiyatçılar ile diğer entelektüel çevreler hem de batılı müşterikler tarafından üzerinde çok tartışma yapılmış bir konudur. Sözleşme etrafında yapılan değerlendirmelerde, bununla bir devlet hatta İslam devleti kurulduğu yönünde değerlendirmelere de yer verilmiştir. Medine Sözleşmesi Hz. Muhammed’in günün koşulları gereği, Mekke’deki İslam muhaliflerine karşı Medine’de birliği sağlamak, hicret eden Müslümanlar ile diğer insanların huzurunu temin etmek, şehrin başkanı olduğunu tescillemek üzere yapmış olduğu bir anlaşmadır. Bu anlaşma sözleşme metnindeki bazı ayrıntılar ile bu konudaki rivayetlerin incelenmesinden de görüleceği üzere başlangıçta sadece Müslümanlar için yapılmış, daha sonra Yahudileri içine alacak şekilde genişletilmiştir. Üstelik anlaşmanın tek bir seferde değil değişik zamanlarda yapılan anlaşmaların birleştirilmesinden ortaya çıkan bir metin olduğu anlaşılmaktadır. Sözleşme yapılmasından yaklaşık bir yıl kadar sonra şehirdeki Yahudilerden Kaynukaoğulları kabilesi tarafından bozulmuş ve işlevsiz hale getirilmeğe başlanmıştır. Bedir ve Hudeybiye Savaşları sonrasında şehirdeki Yahudilerin anlaşmayı bozma girişimleri onların Arap Yarımadasının başka bölgelerine sürülmeleri ile son bulmuş, böylece anlaşma kapsamındaki hükümler de uygulanamaz hale gelmiştir. Medine sözleşmesi aslında çok taraflı bir anlaşmadır . Sözleşme bazı yazarlarca Anayasa olarak tanımlanmış, bazıları tarafından da sadece bir anlaşma olarak değerlendirilmiştir. Ancak Sözleşmenin hazırlanmasında, arka planında ilahi hitabın, vahyin adalet hakkaniyet ve insana değer veren anlayışının Hz. Muhammed tarafından uygulandığı gerçeğini göz ardı etmemek gerekmektedir.Keywords : İslam Tarihi, Devlet, Medine, Medine Sözleşmesi, Anayasa