- Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 2
- Bilişsel Önyargı ve Hevristik Bağlamında Finansın İnsani Boyutu Olarak "Davranışsal Finans"...
Bilişsel Önyargı ve Hevristik Bağlamında Finansın İnsani Boyutu Olarak "Davranışsal Finans": Bir Literatür İncelemesi ve Derleme Çalışması
Authors : Bilgehan TEKİN
Pages : 131-156
Doi:10.35235/uicd.462794
View : 16 | Download : 4
Publication Date : 2018-12-24
Article Type : Research
Abstract :Geleneksel finans teorisinin iki temel varsayımı söz konusudur. Bunlar, bireylerin rasyonel oldukları ve beklenen fayda teorisinin varsayımlarına uygun olarak faydalarını maksimize etme amacı taşıdıklarıdır. İlk kez Savage (1954) tarafından yapılan çalışma ile gündeme gelmiş olan belirsizlik altında rasyonel karar verme, bireylerin olayların gerçekleşme olasılıklarını tahmin etmesini ve bu sonuçları değerlendirme araçlarını uyumlu hale getirmesini gerektirmektedir. Bununla birlikte geleneksel teorilerde görüldüğü gibi sonuçları açısından ciddi olumsuzluklara neden olabilecek türden tahminleri yürütme ve karar alma süreçleri saf matematiksel modellemelere indirgenemeyecek kadar önemli bir meseledir. Bu noktada insan doğasının da hesaba katılması gerekmektedir. Psikoloji alanındaki çalışmalar sonucu ortaya konmuş önyargılar ve standartların dışına çıkan tercihler davranışsal finans alanı tarafından yatırımcı davranışlarına uygulamıştır. Tam rasyonellikten sapmanın örneği ise Simon (1957) tarafından sınırlı rasyonellik önermesi ile ortaya konmuştur. Sınırlı rasyonellik, bazı bilişsel engellerin veya bilgi toplama maliyetlerinin, karar vericilerinin tam olarak en uygun kararları vermesini önlediğini varsayar. Fiziksel ve sosyal dünya tahminlenemeyecek kadar karmaşık unsurlar barındırdığından gelecekle ilgili ve belirsizlik içeren kararları almak daha fazla zorlaşmaktadır. Bu nedenle bireyler genellikle alacakları kararları çaba göstermeden ve kolaylıkla almanın yollarını arama eğilimi gösterirler. Hevristik ve önyargı yaklaşımına göre insanlar olasılık değerlendirmeleri yaparken hatalı değerlendirmelere açık bilişsel kısayollar kullanılar. Bu çalışmada davranışsal finans disiplini, bilişsel önyargılar ve hevristikler bağlamında ele alınmış ve konu ile ilgili yapılan çalışmalar üzerinde durulmuştur. Bu çalışma bir literatür incelemesi ve derleme çalışması mahiyetindedir.Keywords : Bilişsel Önyargılar, Hevristikler, Davranışsal Finans, Davranışsal Kurumsal Finans, Finansal Kararlar