- Uluslararası İdil - Ural ve Türkistan Araştırmaları Dergisi
- Cilt: 6 Sayı: 11
- Klasik Doğu Türkçesi Metinlerinin Türkmenistan’daki Yayımlarının Dili Üzerine
Klasik Doğu Türkçesi Metinlerinin Türkmenistan’daki Yayımlarının Dili Üzerine
Authors : Selahittin Tolkun
Pages : 1-14
Doi:10.59305/ijvuts.1439891
View : 58 | Download : 56
Publication Date : 2024-02-29
Article Type : Research
Abstract :Türkolojide Klasik Doğu Türkçesinin gerek Harezm gerekse Çağatay dönemlerine ait metinlerin yayımı önemli çalışma alanlarındandır. Türkiye ve Özbekistan’daki bu dönemlere ait yayınlarda yer yere kimi kelimelerin yazılışında farklılıklar olabilmektedir: deg – dek, ösrük - üsrük vb. Benzer farklı yazılma alıntı kelimelerde daha fazladır: nîze – nayza, nümayân – nemeyân, rûze – roza, vîrân - veyrân vb. Söz konusu dönemlere ait metinlerin Türkmenistan’da da yayınlandığı görülmektedir. Ancak bu yayınlardaki dilin aynı metinlerin Türkiye ve Özbekistan’da yapılmış yayınlardan oldukça farklı olduğu görülmektedir. Metinlerde gerek Türkçe gerekse alıntı kelimeler çok büyük oranda günümüz Türkmen ölçünlü diline uydurulduğu (tirgüz- yerine direlt-, kiltür- yerine getir- vb.) ancak yer yer özgün biçimlerin (yığla-, buluş-, geltir-) korunduğu görülmektedir. Benzer durum ekler için de söz konusudur. Aynı metin içinde özümni yanında özümi; goymas yanında goymaz vb. kullanımlar bulunmaktadır. Alıntı kelimeler ise tamamen Türkmen ölçünlü söyleyişine uydurularak verilmektedir: Muśŧafā yerine Mustapa; miǾrāc yerine magraç; ŧaǾn u taǾrįfi yerine tagn-u tarıpı vb.Keywords : Eski Doğu Türkçesi metinlerinin yayımlanması, Türkmenistan, Eski Doğu Türkçesine ait metinlerin yayımında kullanılan dil