- Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi
- Vol: 2 Issue: 4
- Vergilemede Fayda İlkesi Bağlamında Sosyal Güvenlik Primlerine Bakış: Türkiye Örneği
Vergilemede Fayda İlkesi Bağlamında Sosyal Güvenlik Primlerine Bakış: Türkiye Örneği
Authors : İhsan Cemil DEMİR
Pages : 57-66
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2016-12-01
Article Type : Other
Abstract :Bireylerin ekonomik yaşamları bakımından devletle olan ilişkilerinde en önemli unsurlardan ikisi vergiler ve sosyal güvenlik primleridir. Vergilerin alınmasında, geçmişten günümüze iktidar ilkesi, fayda ilkesi ve ödeme gücü ilkesi gibi yaklaşımların ön plana çıkışı görülmektedir. Bu yaklaşımlardan günümüzde en yaygın uygulananı ise ödeme gücü ilkesidir. Ancak, vergilere karşı gönüllü uyumun sağlanması bakımından, vergilerin kamusal hizmetlerin bir karşılığı olarak alındığının toplum tarafından bilinmesi ve içselleştirilmesi son derece önemlidir. Vergi veya vergi benzeri ödemelerde bireyin gönüllü uyumunu artırmak, devletin katlanmak zorunda olduğu maliyetleri azaltacaktır. Bireylerin sosyal güvenlik sistemi içinde bulunmaları karşılığında ödedikleri primler, gerek ekonomik faaliyet devam ederken ve gerekse sonrasında sağladığı karşılıklar bakımından, vergilemede fayda ilkesine uygun ödemelerdir. Bu araştırma, sosyal güvenlik primi ödeyen bireylerin ödedikleri sosyal güvenlik primlerine bakış açılarını vergilerle ilişkilendirerek tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, Türkiye genelinde bütün coğrafi bölgelerden seçilen toplam 14 il merkezinde, 1520 vergi mükellefi ile 10.06.2016 - 15.09. 2016 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmaya katılan mükelleflerin yaklaşık %38,5‟i ödedikleri sosyal güvenlik primlerini bir tür vergi gibi algıladıklarını, %50,1‟i ise ödedikleri sosyal güvenlik primlerini bir tür vergi olarak kabul etmediklerini ifade etmişlerdir. Araştırmanın ikinci aşamasında, sosyal güvenlik primlerinin vergi olarak algılanmasında etken olan faktörleri belirlemek amacıyla ordered probit regresyon analizleri yapılmıştır. Regresyon sonuçlarına göre sosyal güvenlik primlerinin vergi olarak algılanmasında/algılanmamasında etkili ve istatistiksel açıdan anlamlı olan faktörler yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, vergi yükü, kamu harcamalarından memnuniyet düzeyi, yolsuzluk algısı ve dini inançlara bağlılıktır.Keywords : Sosyal güvenlik primleri, Fayda ilkesi, Optimal vergileme