- Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi
- Vol: 7 Issue: 15
- Sağlık Okuryazarlığı Üzerine Sistematik Derleme
Sağlık Okuryazarlığı Üzerine Sistematik Derleme
Authors : Sevda KOÇ AKRAN
Pages : 143-168
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2021-04-29
Article Type : Research
Abstract :Bu araştırmada sağlık okuryazarlık konusunda yapılan çalışmalar, sistematik derleme yoluyla incelenmiştir. Sağlık okuryazarlık bilindiği üzere, bireyin sağlık konusunda bir takım bilgi ve becerilere sahip olması ve yaşamı boyunca kendisine sunulan sağlık hizmetlerinden faydalanmasıdır. Birey sağlık okuryazarlık becerisini kullanarak "sağlıklı yaşam” konusunda farkındalığını geliştirmektedir. Bu farkındalıkla, doğru ilaç kullanımı, dengeli beslenme, temizlik ve tedavi süreci gibi yaşamını kolaylaştıran bilgileri gerçek yaşamda davranışa dönüşmektedir. Böylelikle birey sağlık konusunda çevreden gelen birçok uyarıcıyı, zihinsel yapısında anlamlı bir şekilde kodlamaktadır. Uyarıcı-tepki ilişkisiyle karşılaştığı olumsuz durumları sağlıklı bir şekilde yönetmektedir. Bunun en güzel örneğini birey, 2019 yılında dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınında görmüştür. Salgınla birlikte insan yaşamı bir anda değişmiş, sağlık okuryazarlık becerisi diğer bütün becerilerin önüne geçmiştir. Sosyal mesafe, maske kullanımı, hijyen gibi sağlıkla ilgili kurallara toplum olarak bu dönemde uyulmaya çalışılmıştır. Hatta tüm dünyada sağlık okuryazarlık konusunda yapılan çalışmalarda, salgının olumsuz etkisini azaltmada belirtilen kuralların ne kadar önemli olduğuna vurgu yapılmıştır. Bu çalışmada da sağlık okuryazarlığıyla ilgili yapılan çalışmalarda başka hangi? konulara dikkat çekildiği, araştırmaların yöntem, bulgular ve tartışma bölümlerinde nelerin? ele alındığı araştırılmıştır. Araştırma kapsamını 2015-2020 yılları arasında yayınlanan 19 makale oluşturmaktadır. Çeşitli veri tabanlarından ulaşılan makaleler araştırmacı tarafından incelenmiş ve buradan elde edilen veriler içerik analiz yöntemine tabi tutulmuştur. Yapılan içerik analizi sonucunda araştırmalarda tarama modelinin çoğunlukta kullanıldığı, en çok vurgulanan konunun "bilgi arama”, "bilgi yorumlama” ve "sağlık alanında oluşan farkındalık” olduğu görülmüştür. Ayrıca sağlık okuryazarlık hakkında 2019 yılında çalışmaların arttığı ve eğitim bilimleri alanında bu çalışmaların yoğunlaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada son olarak ulaşılan sonuçlar doğrultusunda çeşitli öneriler sunulmuştur.Keywords : Okuma, Yazma, Okuryazarlık, Sağlık, Sağlık okuryazarlık