- Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi
- Vol: 5 Issue: 12
- PEÇENEK-OĞUZ KÖKENLİ ÇITAK TÜRKLERİNİN DİLİ ÜZERİNE
PEÇENEK-OĞUZ KÖKENLİ ÇITAK TÜRKLERİNİN DİLİ ÜZERİNE
Authors : Hanife GEZER
Pages : 897-919
View : 5 | Download : 3
Publication Date : 2019-10-29
Article Type : Research
Abstract : Evliya Çelebinin, Seyahatname’sinde "Bulgar-Rum-Tatar-Moldovan gibi çeşitli halkların karışımı” olarak tarif ettiği hatta dillerinden örnekler vermesine rağmen hakkında yanılgıya düştüğü Çıtak Türklerinin bazıları 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve Balkan Savaşlarından sonra, bazıları ise 1914-1915 yıllarında Türkiye’ye göç etmiştir. Günümüzde Ankara, Tekirdağ, Çanakkale gibi Anadolu’nun birçok ilinde varlığını sürdürmekte olan Çıtak Türkleri, yerli halk tarafından hâlâ Pomaklar ile karıştırılmaktadır. Çıtak Türklerinin halk inanışları, tarihî geçmişleri ve kökenleri ile ilgili çalışmalar yapılmasına rağmen dilleri ile ilgili çalışma yapılmamış olması bizi bu çalışmaya sevk etmiştir. Bu çalışmayla Çıtak Türkleri ağzının belli başlı özelliklerini tespit ederek Türkiye Türkçesi ağızlarına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bununla birlikte halk edebiyatı derleme çalışmalarına da faydası olacağı düşünülen malzemeler tespit edilmiştir. Çalışmada yazılı kaynak taraması ve sözlü metin derlemesi yöntemleri kullanılmıştır. Önce yazılı kaynak taraması yapılarak Çıtak Türklerinin tarihî geçmişine, Çıtak kelimesinin etimolojisine dair görüşlere ve Çıtak kelimesiyle ilişkili olarak Gacal ve Pomak kavramlarına değinilmiştir. Sonra Çanakkale’deki Çıtak köylerinden olan Çan’ın Asmalı ve Karadağ Köyü’nden, Biga’nın Dikmen ve Sarısıfat Köyü’nden yapılan derlemelerde elde edilen metinler fonetik ve morfolojik açıdan incelenmiştir. Sonuç olarak Çıtak Türklerinin belli başlı ağız özellikleri tespit edilmiş ve bugünkü durumu ortaya koyulmuştur. Tespit edilen ağız özellikleri ile uzun yıllar Çıtaklarla ilişkide bulunmuş olan Pomaklar ve Gacalların öne çıkan ağız özellikleri karşılaştırılmış; bu ağızlar arasındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya koyulmuştur.Keywords : Çıtak Türkleri, Çıtak ağzı, Pomak ağzı, Gacal ağzı