- Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi
- Vol: 4 Issue: 7
- Eski Türk Runik Harfli Metinlerdeki Askerî ve Siyasî Terimler ile Unvan Niteleyicilerin Özbek Türkçe...
Eski Türk Runik Harfli Metinlerdeki Askerî ve Siyasî Terimler ile Unvan Niteleyicilerin Özbek Türkçesindeki İzleri
Authors : Saffet Alp YILMAZ
Pages : 260-296
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2018-05-07
Article Type : Research
Abstract :Siyasî terimler ve askerî terimler, çok geniş bir coğrafyaya hükmetmiş devletler için büyük önem arz etmektedir. Tarihî bir geçmişe sahip dünya devletlerinde, siyasî-askerî terimler yönetici-yönetilen arasındaki temel ilişkiyi göstermektedir. Eski Türklerde genellikle devlet yapılanması siyasî ve askerî niteliktedir. Türklerin ilk yazılı belgeleri olan Bengü Taşlar, Türklerin siyasî ve askerî hayatının ilk örnekleridir. Bu çalışmada, 8-10. yüzyıllar arası Eski Türkçe runik metinlerde yer alan siyasî, askerî terimlerin ve unvan niteleyicilerinin Türk dilinde nasıl geliştiği ve Özbek Türkçesindeki izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Eski Türkçe runik harfli metinlerdeki siyasî ve askerî terimlerin nasıl ortaya çıktığını, hangi amaç doğrultusunda kullanıldığını ve tarihî süreç içerisinde Özbek Türkçesinde geçirdiği ses ve anlam olaylarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada eski Türk runik harfli metinler içerisinde II. Kök Türk Kaganlığı ve Ötüken Uygur Kaganlığı döneminden kalmış yazıtlar ve Yenisey yazıtları temel kaynak niteliğindedir. Bunun yanında Türkistan, Moğolistan ve Altay bölgesinde bulunan birçok irili ufaklı yazıt da taranmıştır. Çalışma sonucunda ise eski Türkçe runik metinlerde yer alan askerî ve siyasî terimler ile unvan niteleyicilerin Özbek Türkçesindeki ses ve anlam olayları ayrıntılı olarak verilmiştir.Keywords : Siyasî terimler, Askerî terimler, Runik metinler, Özbek Türkçesi