- Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi
- Vol: 2 Issue: 2
- Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki Deyimlerde Görülen Yalancı Eş Değerler
Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki Deyimlerde Görülen Yalancı Eş Değerler
Authors : Mustafa CENGİZ
Pages : 208-248
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2016-12-01
Article Type : Research
Abstract :Lehçeler arası metin aktarma ve yorumlamada önemli sorunlardan biri de yalancı eş değerlik olarak bilinmektedir. Ses ve şekil olarak benzer görünen bazı kelimeler, lehçeler arasında farklı anlama gelebilmektedir. Metni aktaran kişiler, bu sözcüklerin şekil benzerliğine aldanıp sözcüğü kendi lehçesindeki anlamıyla eş değer görerek birebir ve aynı anlamda aktarabilmektedir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında ise metin yanlış anlaşılmakta ve yorumlanmaktadır. Lehçeler arası aktarma sorunlarından bir diğeri de deyimlerin kaynak lehçeden hedef lehçeye yanlış aktarılması meselesidir. Yalancı eş değerlik ses, şekil ve köken olarak aynı olan veya aynı kaynaktan geldiğine inanılan kelimelerin kavram alanı bakımından farklılık göstermesi durumudur. Deyimlerde görülen yalancı eş değerlik ise, iki anlaşma birliğindeki ses ve yapı olarak benzerlik gösteren deyimlerin kavram alanında farklılık göstermesiyle oluşmaktadır. Deyimlerde iki veya daha çok sözcük bir araya gelerek çoklukla asıl anlamlarından farklı bir anlam ifade ettikleri için, bu söz öbekleri yalancı eş değerlik incelemelerinde bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Türk lehçeleri arasındaki yalancı eş değerlik, sadece sözcük temelinde olmayıp, söz öbeği biçiminde de karşımıza çıkmaktadır. Türkmen Türkçesiyle Türkiye Türkçesinde şekil olarak benzer olan birtakım deyimlerin farklı anlamlar ifade ettiği görülmektedir. Metin aktarma ve yorumlamada bu deyimlerin yanlış aktarılmaması için bu çalışmada, Türk dilinin Oğuz (Batı) grubuna mensup olan Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki deyimler karşılaştırılmış ve her iki lehçede yalancı eş değer olabilecek deyimler ve birtakım söz öbekleri tespit edilerek konuyla ilgili olanların ve araştırmacıların dikkatine sunulmuştur. Bu çalışmayla Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasındaki metin aktarma ve yorumlama faaliyetlerine katkı sağlamak ve aktarmadan kaynaklanan hataların en aza indirgenmesi amaçlanmıştır.Keywords : Yalancı eş değerlik, aktarma hataları, Türk lehçeleri, deyim bağlamında yalancı eş değerlik.