- Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- GAZETE KARİKATÜRLERİNDE HEGEMONYA VE RIZA ÜRETİMİ: SALİH MEMECAN KARİKATÜRLERİ
GAZETE KARİKATÜRLERİNDE HEGEMONYA VE RIZA ÜRETİMİ: SALİH MEMECAN KARİKATÜRLERİ
Authors : Emre Daşar
Pages : 127-177
Doi:10.47525/ulasbid.1054010
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2022-02-28
Article Type : Research
Abstract :Karikatürün doğasında protest bir eğilimin yattığı yönünde yaygın bir kanı bulunsa da, siyasi iktidarların kitleler üzerinde tahakküm oluştururken ve kitleleri kendi eylemlerine rıza göstermeye ikna ederken başvurdukları yollardan birisi de gazetelerin ilk ya da iç sayfalarında yayımlanan karikatürler üzerinden kamuoyu oluşturmalarıdır. Gazete ve dergilerin haber metinleriyle, fotoğrafla; televizyonların görüntüyle, sesle; internetin yazılı ve görsel tüm mesaj aktarma olanaklarıyla ama muhakkak dili kullanarak oluşturduğu söylemi karikatürler dilin cisimleşmiş görüntüsüyle yaratmaktadır. Zihinde yaratılmak istenen algı, karikatüre yüklenmiş simge, sembol ve mitlerle başarılmaktadır. Karikatür, dar bir alanda çizginin gücüyle yoğun bir anlam üretme aracıdır. Okur-yazar olmayan okuyucunun/izleyicinin bile tüketebildiği bir medya ürünüdür. Geniş kitleler tarafından günlük gazetelerde takip edilebildiği gibi, rüştünü ispat etmiş bir tür olarak kimi gazete ve dergilerin içeriğini tek başına oluşturabilmektedir. Kitle iletişim araçlarının geniş kitlelere ulaşmayı olanaklı kılan doğası, bu araçlardaki medya ürünlerinin siyasi iktidarlar tarafından yönlendirilmesini de beraberinde getirmiştir. Medya, siyasi iktidarlara yönelik bir eleştiri aracı olduğu kadar aynı zamanda iktidarlar için bir rıza üretim aracı olarak da iş görmektedir. Bu çalışmada, Sabah gazetesinin ilk sayfasında yer alan "Bizimcity” adlı köşesinde gündeme ilişkin konuları çizgileriyle yorumlayan Karikatürist Salih Memecan’ın 60. hükümet dönemindeki karikatürleri incelenmiştir. Memecan’ın "2010 Anayasa Değişikliği Referandumu”, "Ergenekon Davası”, "Türban Sorunu” olarak belirlenen üç konuya ilişkin karikatürleri üzerinden, göstergebilimsel çözümleme yöntemi kullanılarak iktidar hegemonyasının inşası ve bu hegemonyaya gösterilecek toplumsal rızayı üretme gayreti okunmaya çalışılmıştır.Keywords : İktidar, Hegemonya, Rıza, Karikatür, Salih Memecan