- Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 5 Issue: 4
- HORLATMALI DİLLİ KAVAL VE DİLSİZ KAVAL ÇALGILARININ ANATOMİK YAPISI BAĞLAMINDA TÜRK HALK MÜZİĞİ’NDE ...
HORLATMALI DİLLİ KAVAL VE DİLSİZ KAVAL ÇALGILARININ ANATOMİK YAPISI BAĞLAMINDA TÜRK HALK MÜZİĞİ’NDE İCRÂ UYARLAMASI
Authors : Aytunç Aydin, Sercan Özkeleş
Pages : 1331-1341
Doi:10.47525/ulasbid.987616
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research
Abstract :Türk halk müziğinin sözlü (vokal) ve çalgısal ezgilerinin farklı çalgılarla icrâ edilerek uyarlandığı bilinmektedir. Türk halk müziğinin daha çok kendi dinamiği içerisinde, doğal seyrinde gerçekleşen uyarlamalar, değişim ve dönüşümü bünyesinde barındırmaktadır. İcrâcının çalgı üzerindeki hakimiyeti kadar çalgıya ait anatomik yapı, söz konusu değişim ve dönüşümlere etki eden önemli bir faktördür. Bu çalışmanın amacı anatomik yapı bakımından birbirine benzerlik gösteren Tokat bölgesi horlatmalı dilli kaval ile dilsiz kavalı, perde delikleri arasındaki mesafe yönünden inceleyerek sözlü (vokal) örnek bir ezgi üzerinden uyarlanabilirlik durumlarını ortaya koymaktır. Tarama modelinin kullanıldığı çalışmada veriler, dokuman inceleme, görüşme ve gözlem teknikleri ile elde edilmiştir. Uyarlamaya konu olan ezgi Tokat yöresine ait "Darı Goydum Ambara (Eminem)” adlı türkü olarak seçilmiştir. Görüşme sırasında kayıt altına alınan icrâ örnekleri araştırmacı Aytunç Aydın tarafından notaya alınmıştır. Nota yazımında finale (sürüm 26) ve logic pro x (sürüm 10.5.1) yazılımlarından istifâde edilmiştir. Sonuç olarak, anatomik yapı bağlamında benzeseler de çalgıların arka bölümünde bulunan perde deliklerinin, ağızlık kısmına olan uzaklarının birbirlerinden farklı olarak konumlandırılmış olmaları aynı örnek ezginin icrâsında farklı ifadelerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Uyarlanmış olan ezgi örneğindeki tezâhür eden değişimlerde, icrâcıların ifadelerinin yanında anatomik yapı farklılıklarının önemli bir etken olduğu anlaşılmıştır.Keywords : Türk Halk Müziği, Uyarlama, Dilli Kaval, Dilsiz Kaval