- Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi
- Vol: 3 Issue: 6
- KUTADGU BİLİG’DE SIFAT-FİİL KULLANIMI ÜZERİNE KISMİ BİR İNCELEME
KUTADGU BİLİG’DE SIFAT-FİİL KULLANIMI ÜZERİNE KISMİ BİR İNCELEME
Authors : Şahin Yildiz
Pages : 136-148
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2018-06-30
Article Type : Research
Abstract :Türk dilinin yazılı kaynakları açısından Kutadgu Bilig önemli bir yere sahiptir. Zira 1900’lü yılların başında Divanu Lugati’t- Türk bulunana kadar Türk dilinin elde bulunan ilk yazılı kaynağı olarak Kutadgu Bilig kabul görüyordu. Bu kabulden dolayı eser çok büyük ilgi görmüş, Türkçenin erken dönemleri ile ilgili tespit ve tahminler bu ilginin neticesi olarak ortaya çıkmıştır. Tabii ki bu durum eser üzerinde sayısız çalışma yapılmasına sebebiyet vermiştir. Yerli ve yabancı Türkologların geçmişte yaptığı çalışmalar neticesinde eserin zenginlikleri büyük oranda ortaya çıkarılmıştır. Kültürel, sosyal, tarihi ve dilsel yönlerden büyük değer taşıyan Kutadgu Bilig günümüzde de birçok çalışmaya kaynaklık etmektedir. Bu çalışmalar ile eserin mahiyeti daha da belirginleşmektedir. Eserin dilsel bir yönünü irdelemek amacı ile kaleme alınan bu yazıda ise Kutadgu Bilig’in bazı beyitlerindeki sıfat-fiil kullanımları incelenecektir. Bu beyitler; 470-580, 645-830, 950-970 beyitleridir. Sıfat-fiiller hakkında giriş mahiyetinde bilgi verildikten sonra Orta Türkçe’de kullanılan sıfat-fiil ekleri verilmiş ve bu eklerin üzerinde durduğumuz beyit aralıklarındaki kullanımları incelenmiştir. Sıfat-fiil ekleri işaret ettikleri zamana göre sınıflandırılmış ve örneklerdeki fonksiyonları üzerinde durulmuştur. Kısaca haklarında bilgi verilen eklerin geçtiği beyitler verilmiş böylece vazifeleri örnek üzerinde gösterilmeye çalışılmıştır. Belli beyit aralıklarını irdeleyen çalışmanın neticesinde, sıfat-fiil kullanımları hakkında bazı çıkarımlarda bulunulmuştur. Bazı eklerin işlek olarak kullanılmışken bazılarının ise işlek olmadığı tespit edilmiştir. Böylece Kutadgu Bilig’de sıfat-fiil kullanımı hakkında bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır.Keywords : Gramer, Sıfat-fiil, Kutadgu Bilig