- Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 24 Issue: 44
- ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ
ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ
Authors : Sadettin Eğri
Pages : 39-55
Doi:10.21550/sosbilder.1194349
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2023-01-31
Article Type : Research
Abstract :Türk edebiyatında elif-nâmeler hemen her dönem tarihte ilgi duyulan ve örnekleri verilen bir konudur. Anlatımların çok daha çekici hâle getirilmesinin yollarından birisi olan bu manzumeler, harflerin hem şekil hem de anlam bakımından imge olarak kullanılmasıdır. Leb-değmez, muvaşşah, mühmel, mu’cem, hayfa, rakta gibi harf temelli söz sanatları, harflerin şekillerine göre benzetmeler yapılması ve ebced hesabı ile ilgili unsurlar harflerle ilgili özelliklerden yalnızca birkaçıdır. Edebî kaynaklarda ve özellikle tezkirelerde hayatı ve şahsiyeti hakkında bilgi bulunmayan Seyyid Ali Rûmî, Dürrü’l-Fu’âd ve Şeyhu’l-İrşâd adını verdiği hacimli eserinde kendisi ve eserleri hakkında ayrıntılı bilgiler sunmaktadır. Bu eserde bulunan iki elif-nâmesinde tasavvufî açıdan gönülden bağlı olduğu Abdülkadir Geylânî ve onun eserleri hakkında bilgileri manzum olarak anlatır. İkinci elif-nâmesinde ise, yaşadığı dönemdeki insanlarda bulunan ahlakî ve dinî zafiyetleri eleştirip, onlara yol gösterir. Aslında bir elif-nâme örneği olmayan üçüncü şiirinde kendisinin yazdığı eserlerin isimlerini yazıp, o risale ve kitapları tanıtır. Ne yazık ki Ali Rûmî’nin adı geçen eserleri günümüze kadar tespit edilememiştir.Keywords : Ali Rûmî, tasavvuf edebiyatı, elif-nâme, Abdülkâdir Geylânî, tenkit