- Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 18 Issue: 32
- Türkçede Olumsuz Anlamlı Sıfat ve Zarfların Miktar Zarfı Olarak Kullanımı
Türkçede Olumsuz Anlamlı Sıfat ve Zarfların Miktar Zarfı Olarak Kullanımı
Authors : Şaban Doğan
Pages : 303-316
Doi:10.21550/sosbilder.298365
View : 5 | Download : 3
Publication Date : 2017-01-31
Article Type : Research
Abstract :Bilindiği üzere zarflar fiilleri, sıfatları, sıfat-fiilleri ve diğer zarfları zaman, yer, yön, nitelik, durum, azlık-çokluk, pekiştirme ve sorma gibi çeşitli yönlerden etkileyip değiştirerek anlamlarını daha belirgin duruma getiren kelimelerdir. Türkçede zarf olan kelimelerin sayı bakımından sınırlı olduğu, zarfların daha çok isim, sıfat, zamir gibi kelime sınıflarından alınan sözlerle kurulduğu bilinmektedir. Zarflar çeşitli gramer kitaplarında işlevleri bakımından zaman zarfları, yer ve yön zarfları, durum zarfları, miktar zarfları ve soru zarfları olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmada yer alan miktar zarfları sıfatın, zarfın ya da fiildeki oluş/kılışın miktarını, derecesini, ölçüsünü belirleyen zarflar olarak tanımlanır. Gramer kitapları bu zarfların sayıca sınırlı olduğunu vurgulayarak tipik miktar zarflarının en, daha, pek, çok, az olduğunu; bu kelimelere miktar bildiren az sayıda kelimenin de ilave edilebileceğini ifade eder. Bu çalışmanın konusu Eski Türkçeden itibaren miktar zarfı olmadığı, miktar ve derece ifadesi de taşımadığı halde miktar zarfı olarak kullanılan olumsuz anlamlı sıfat ve zarflardır. Ölçünlü Türkiye Türkçesinde görülen " Kız, oğlana kötü tutuldu. Felaket güzel bir gün ” vb. kullanımlarda kötü ve felaket sözcükleri artık miktar bildiren zarflar durumuna gelmiştir. Kimi kaynaklarda anlatım bozukluğu olarak görülen bu türden kullanımlar Eski Türkçeden itibaren dilde var olan biçimlerdir. Bu bildiride, anlatıma canlılık katmak amacıyla kullanıldığını düşündüğümüz bu yapılar ele alınmış, bu türden kullanımlar Eski Türkçeden Türkiye Türkçesine örneklerle işlenmiştir. Çalışmada amaçlanan tarihten günümüze Türkçenin kelime sınıfları arasındaki geçişleri miktar zarfları bakımından göstermeye çalışmaktır.Keywords : miktar zarfları, anlam olumsuzluğu, dil-zihin ilişkisi