ORTA ASYA TÜRK DİLLERİNİN BAZI ORTAK ÖZELLİKLERİ
Authors : Henryk Jankowski
Pages : 131-142
Doi:10.1501/Trkol_0000000194
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2010-08-01
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada beş Orta Asya’daki Türk dilinin, başka akraba dillerden farklı olan söz varlığı ve gramer özellikleri incelenmektedir. İncelenen diller Türkmence, Kırgızca, Kazakça, Özbekçe ve Uygurca. En yaygın kabul edilmiş sınıfladırmaya göre, Türkmence Oğuz ya da Güney-Batı, Kırgızca Kıpçaklaşmış Altayca, Kazakça Kıpçak ya da Kuzey-Batı, Özbekçe ile Uygurca ise Güney-Doğu Türk grubuna girer. Tasnif bakımından söz konusu diller farklı gruplara ait olsa bile, dil etkileşimi ve bazı ortak etkenlerden dolayı ortak çizgilere sahiptirler. Bu etkenler, tarih boyunca pek çok ortaklık meydana getiren bölgenin tarihî, dinî, coğrafî, siyasî, iklim ve doğa şartlarıdır. Başka bir önemli etken, Çağatayca diye adlandırılan ortak tarihî edebî dil tesiridir. Çağataycanın etkisi en çok Özbekçe ile Uygurcada yansıtılırken, söz dağarcığında öteki dillerde de bulunmaktadır. Etkileşimsel ve yöresel benzerlikler açısından araştrılan diller arasında bulunan ortaklıklar eşit değildir. İncelemede Ana Türkçeden miras edilmiş, başka Türk dillerinde de var olan temel kelimeler ele alınmamıştırKeywords : Türk dilleri, Orta Asya, ortak özellikler