Ali Şir Nevayi ve şimdiki Özbek dilinin ünlüleri üzerine
Authors : Yusuf Berdak
Pages : 67-80
Doi:10.1501/Trkol_0000000189
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2010-08-01
Article Type : Research
Abstract :Bu yazıda Eski Çağatay yazı dilinin ünlü sistemi üzerinde durulmuştur. Kimi Türkologlar Nevâyî’nin eserlerinden yola çıkarak Çağataycada 9 ünlü sesin bulunduğunu kimi Türkologlar ise, 6 ünlü sesin varlığı savunmuştur. Biz Nevâyî’nin eserlerinden örnekler getirerek Çağataycada 9 ünlü fonemin varlığını açık bir şekilde ortaya koyduk. Çağataycanın varisi olan şimdiki Özbek Türkçesinde de Çağtaycada olduğu üzere 9 ünlü fonemin varlığı aşikardır. Ancak Sovyet Türkologların planlı çalışmaları sonucunda Arap alfabesinden Latin alfabesine geçişte Özbekçede 9 ünlü yerine 6 ünlü esas alınmış, daha sonra Kiril alfabesine geçişte Özbekçe için 6 ünlü fonem kanunlaştırılmıştır. Bu alfabe değişikliği sonucunda Özbekçedeki genel Türk dilinde yer alan /a/ sesi, /o/ harfi ile gösterilerek kargaşa yaratılmıştır. Oysa şimdiki Özbek dilinde eski Çağatay dilinde olduğu üzere 9 ünlü fonem hatta 10 ünlü fonem bulunmaktadırKeywords : Nevayî’nin dili, Çağatay dilini ünlü sistemi, Çağatay yazı dili, Özbekçenin ünlü sitemi, alfabe devrimi