- Türkiye Entomoloji Dergisi
- Vol: 39 Issue: 3
- Türkiye’de bulunan yabani Emmer buğdayları (Triticum dicoccoides Koern.) ve buğday çeşitlerinin Kök ...
Türkiye’de bulunan yabani Emmer buğdayları (Triticum dicoccoides Koern.) ve buğday çeşitlerinin Kök lezyon nematodları (Pratylenchus thornei and P. neglectus)’na karşı dayanıklılıklarının belirlenmesi
Authors : Halil Toktay, Mustafa Imren, Ibrahim Halil Elekcioglu, Abdelfattah Dababat
Pages : 219-227
Doi:10.16970/ted.62843
View : 20 | Download : 5
Publication Date : 2015-02-03
Article Type : Other
Abstract :Kök lezyon nematodları (RLN; Pratylenchus thornei ve P. neglectus ) buğday köklerine saldırarak, tahıl kalitesi ve miktarında küresel olarak önemli kayıplara neden olan önemli bir bitki paraziti nematod gurubudur. Türkiye’de buğday ekiliş alanlarında yaygın olarak bulunan bu nematodlarla ancak dayanıklı çeşitler ve rotasyonla mücadele etmek mümkündür. Maalesef bugüne kadar bu nematod gurubuna karşı tamamen dayanıklı olarak tanımlanan hiçbir ticari buğday çeşidi bulunamamıştır. Bu nedenle, buğday ıslah programlarında yüksek verimli ve kaliteli buğday çeşitlerine orta derecede (kısmi) dayanıklı ebeveynler kullanılarak dayanıklılık entegre edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırmanın amacı bazı Türk yabani Emmer’lerinin ( Triticum dicoccoides ) ve bazı ulusal yazlık buğday çeşitlerinin P. thornei ve P. neglectus ’a karşı dayanıklılık durumlarını ortaya koymaktır. Bu amaçla her iki nematoda karşı yapılan iki farklı denemede, 32 yabani Emmer buğdayı ve 42 buğday çeşidinin, P. thornei veya P. neglectus bireylerine karşı dayanıklıkları 9 hafta boyunca kontrollü koşullar altında testlenmiştir. Sonuç olarak, P. thornei ve P. neglectus ’a karşı sırasıyla 25 ve 35 buğday çeşidinin orta derecede dayanıklılık reaksiyonu sağladığı belirlenmiştir. Toplamda 17 çeşit her iki nematoda karşı dayanıklılık göstermiştir (p <0.05). Elde edilen verilere göre, tespit edilen dayanıklı buğday çeşitlerinin mevcut hatlardan daha dayanıklı olduğu belirlenmiş ve bu hatların Türkiye’deki ıslah programlarında mükemmel bir şekilde kullanılabileceği ortaya konmuştur.Keywords : Buğday, yabani emmer, kök yara nematodları, Pratylenchus spp., dayanıklılık