- Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi
- Vol: 14 Issue: 4
- İntravenöz yolla yüksek dozda ve orta-uzun süreli verilen deksametazon ve metilprednizolon tedaviler...
İntravenöz yolla yüksek dozda ve orta-uzun süreli verilen deksametazon ve metilprednizolon tedavilerinin hipotalamus-hipofiz-adrenal (HHA) aksa etkisi
Authors : Doğuş Vuralli, Ayfer Alikaşifoğlu
Pages : 333-338
Doi:10.12956/tchd.644700
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2020-06-26
Article Type : Research
Abstract :Amaç: Uzun etkili ve potent bir glukortikoid olan deksametazon ve orta etkili ve orta etki gücü olan metilprednizolonun intravenöz puşe olarak verilmesinin adrenal yetmezliğe neden olup olmadığını ve veriliş şeklinin adrenal yetmezlik riskini değiştirip değiştirmediğini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Yaşları 2 ay ve 18 yaş arası değişen ve son 3 yılda çeşitli sebeplerle on günden daha uzun süre intravenöz deksametazon veya metilprednizolon tedavisi alan ve steroid tedavisinin kesilmesi açısından Çocuk Endokrinoloji bölümüne yönlendirilen 46 olgu (24 kız, 22 erkek) çalışmaya dahil edildi. Olguların yaşı, kortikosteroid tedavisi alma süreleri (gün), hidrokortizon eşdeğeri olarak ortalama tedavi dozu (mg/m 2 /gün), tedavi alırken değerlendirilen bazal ACTH ve kortizol düzeyleri, düşük doz ACTH testi zirve kortizol yanıtı kaydedildi. Serumda bazal sabah kortizol düzeyi 3 μg /dl'nin (85 nmol/L) altında olması kortikosteroid kullanımına bağlı adrenal yetmezlik lehine değerlendirilirken 20 μg /dl'nin üzerinde olması n ormal kabul edildi. Düşük doz ACTH testinde zirve kortizol düzeyinin ≥ 18 μg/dl (500 nmol/L) olması normal olarak değerlendirildi . Bulgular: Olguların ortalama yaşları 7.9 ±5.8 yıl (aralık 2 ay-18 yıl), ortalama kortikosteroid kullanma süreleri 26.2 ±11.8 (aralık 12-75) gün, ortalama günlük doz sayısı 2.2 ±1.2 (aralık 1-4), ortalama hidrokortizon eşdeğeri kortikosteroid dozları 235.6 ±114.6 (aralık 86-428) mg/m 2 /gün idi. Olguların ortalama bazal kortizol düzeyi 9.9 ±4.0 (aralık 4.2-16.8) μg/dl, ortalama bazal ACTH düzeyi 30.4 ±18.6 (aralık 8.6-72.5) pg/ml idi. Olguların hepsinin zirve kortizol yanıtı ≥ 18 μg/dl idi. Tartışma/Sonuç: Ç alışmamızda suprafizyolojik dozlarda ortalama 26 gün gibi uzun bir sürede deksametazon ve metilprednizolon gibi güçlü glukokortikoidlerin intravenöz yolla verilmesine rağmen olguların hiçbirinde adrenal supresyon gelişmemiş olması adrenal supresyon gelişiminde tedavi süresi ve tedavi dozu kadar ilacın veriliş şeklinin de önemli olduğunu göstermektedir. Glukortikoidlerin hızlı intravenöz infüzyon/intravenöz puşe yolu ile verilmesi adrenal supresyon açısından daha az riskli olabilir. Bu konu ile ilgili daha çok sayıda vaka içeren çalışmalara ihtiyaç vardır.Keywords : Adrenal yetmezlik, deksametazon, hipotalamo-hipofizer sistem, metilprednizolon