- Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 4 Issue: 1
- Erken Ortaçağlarda Gelibolu Yarımadası’na Yapılan Türk Akınları
Erken Ortaçağlarda Gelibolu Yarımadası’na Yapılan Türk Akınları
Authors : Hayrettin Ihsan Erkoç, Kubilay Gürses
Pages : 246-274
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2019-06-26
Article Type : Research
Abstract :Normal 0 21 false false false TR X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Normal Tablo"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; text-justify:inter-ideograph; text-indent:14.2pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri",sans-serif; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:ZH-CN;} Gelibolu Yarımadası, tarih boyunca pek çok istilaya ve mücadeleye tanık olmuştur. Bu bölgede askerî faaliyet gösterenler arasında Erken Ortaçağlarda çeşitli Türk Toplulukları da vardır. Roma-Bizans kaynaklarına göre Hunlar, Bulgarlar ve Kutrigurlar yarımadaya harekât düzenlemişlerdir. Hunlar, hükümdarları Attila’nın önderliğinde 447’de bölgeye ulaştıklarında, yarımadayı anakaradan gelecek istilalara karşı korumak için yapılan ama aynı yıl yaşanan depremde yıkılan Uzun Sur’u aşmışlardır. Attila, bu sefer sırasında yarımadada yeri bilinmeyen bir çarpışmada bir Doğu Roma ordusunu da yenmiştir. Uzun Sur’un 478’deki başka bir depremde tahrip olmasından yararlanan bir Bulgar grubu, 539’dan sonra yarımadaya girerek burayı yağmalamış, Çanakkale Boğazı’nı aşıp Anadolu yakasına geçmeyi bile başarmıştır. 559’daki Kutrigur akını ise başarısız olmuş ve Kutrigurlar, kısa bir süre önce yeniden inşa edilen Uzun Sur nedeniyle yarımadaya giremeden çekilmek zorunda kalmışlardır. 813’e gelindiğinde Bulgarlar, hükümdarları Kurum Han’ın komutasında yarımadaya yeniden girerek bölgedeki yerleşimleri yağmalamışlardır. Söz konusu askerî faaliyetler incelendiğinde, bunların daha büyük Balkan seferlerinin yalnızca birer harekâtı olduğu ve tek başına yarımadayı hedef alan müstakil seferler düzenlenmediği görülmektedir. Bu akınlardan söz eden kaynaklardan anlaşıldığı kadarıyla, Erken Ortaçağlarda yarımadaya saldıran Türk toplulukları buraları yalnızca geçici olarak istila etmişler ve ganimet elde ettikten sonra buraya yerleşmeyip ülkelerine dönmüşlerdir. Bu çalışmayla hem İslam-öncesi Türk Tarihi’ne hem de Çanakkale’nin ve Gelibolu Yarımadası’nın yerel tarihine katkıda bulunulması, bölge tarihinin İslam-öncesi Türklerle ilgili bir geçmişe de sahip olduğunun vurgulanması amaçlanmıştır. Çalışmada bölgedeki Türk akınlarıyla ilgili bilgi veren Roma-Bizans kaynakları tarafımızca gözden geçirilmiş, bu kayıtlardaki bilgiler ortaya çıkarılmış ve söz konusu bilgiler incelenmiştir.Keywords : Gelibolu Yarımadası, Hunlar, Ogurlar, Bulgarlar, Kutrigurlar