- Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 4 Issue: 1
- Bozkır Taş İşçiliğinden Osmanlı Minyatürlerine Türk Düşünce ve Sanatı
Bozkır Taş İşçiliğinden Osmanlı Minyatürlerine Türk Düşünce ve Sanatı
Authors : Haldun Eroğlu
Pages : 14-39
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-26
Article Type : Research
Abstract :800x600 Normal 0 21 false false false TR X-NONE X-NONE MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Normal Tablo"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman",serif;} Türk tarihinin İslam öncesi dönemi için kullanılan bozkır tanımı devlet ve toplumsal hayatın her yönünde olduğu gibi Türklerin sanatına da damgasını vurur. Dahası İslam öncesi Türk sanatında önemli bir yer tutan taş içliği, toplumun kültür ve geleneğinin oluşmasında önemli bir yer tutar. Bozkır Türklerinin göçebe olmalarına ve bu münasebetle medeniyet meydana getiremediklerine yapılan atıf her şey bir tarafa sanatsal ürünler ve özelikle taş işçiliği ve heykel işlemeciliği ile reddedilebilir. Özelikle taş işçiliğine dair eldeki veriler -ki özelikle taş yazıtlar ve etrafındaki arkeolojik buluntular- bunun kabul edilemeyeceğinin göstergeleri arasında yer alır. Ne ki Türklerin İslamiyet’i kabul edişleri, diğer bütün alanlarda olduğu gibi Türk düşünce ve sanatında da köklü bir değişime yol açtığını göz önüne serer. İslam’ın sanat yorumu etrafında şekillenen bu yeni anlayışın izleri, kendisini daha çok inanca dair yapılar etrafında göstermektedir. Özellikle heykel ve heykelciliğe inanç merkezli bir düşüncenin hâkim olması ve tasvirin yasaklanması, bu sanatın tam anlamıyla ortadan kaybolmasına sebep olmuştur. Düşünce dünyasındaki değişimlere paralel olarak kendisini gösteren bu zihinsel dönüşümün izleri özellikle Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar devam edecektir. Öte yandan Osmanlı minyatür sanatının daha Uygurlar zamanına kadar giden arka planı Osmanlı örneğinde daha ziyade hanedan merkezli, hükümdarı betimleyen bir sanat kolu haline dönüşerek varlığını sürdürmüştür. Kaldı ki bazı minyatür örneklerinde düşünce ve sanat ile inanç arasında yaşanan çelişkinin izlerini görmek mümkündür.Keywords : Sanat, taş işçiliği, bozkır, düşünce, inanç, minyatür