- Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi
- Vol: 9 Issue: 3
- Using ANOVA and ANFİS Approaches in Modelling Agricultural Experiments
Using ANOVA and ANFİS Approaches in Modelling Agricultural Experiments
Authors : Zeynep Gökkuş, Sevil Şentürk, Firat Alatürk, Hülya Hanoğlu Oral, Ahmet Gökkuş
Pages : 574-597
Doi:10.30910/turkjans.1101600
View : 15 | Download : 3
Publication Date : 2022-07-23
Article Type : Research
Abstract :Adaptif Ağ Tabanlı Bulanık Çıkarım Sistemi (ANFİS), teknoloji, üretim, sağlık, sosyal ve eğitim gibi pek çok branşta, ilgilenilen konuyu etkileyen faktörleri ve faktör düzeylerini, oluşturduğu çok sayıda kurala bağlı olarak ve çok küçük bir deneysel hata ile analiz edebilmekte ve modelleyebilmektedir. Tarım alanında da özellikle tarımsal alan seçimi ve teknolojik ürün geliştirme gibi problemlerin çözümü için uygulanmaktadır. Ürün yetiştirilmesi gibi belirli bir zaman aralığındaki durum tespit çalışmalarında ise genellikle klasik istatistik yöntemlere başvurulmaktadır. Bu yöntemlerin başında da deney tasarımı yöntemleri veya başka bir deyişle varyans analizi (ANOVA) yöntemleri gelmektedir. ANOVA ile modellenen deneyler ile ilgilenilen konuyu etkileyen faktörler ve bu faktörlerin düzeyleri, kullanılan yönteme ait tek bir kurala göre analiz edilir. ANOVA’nın tek kuralına karşılık ANFİS’in çok sayıda kuralı ile oluşturduğu modelin deneysel hatası (RMSE) çok daha küçük olduğundan daha güçlü sonuçlar vermektedir. Tarımsal ürünlerin zamana bağlı olarak ANFİS ile modellenmesi, bu alanda veri madenciliği çalışmalarını destekleyebilecektir. Bu çalışmada tarım alanında gerçekleştirilen bir durum tespit çalışması hem ANOVA hem de ANFİS ile modellenmiş ve benzer bulgular elde edilmiştir. Bununla birlikte çoğunlukla ANFİS’e ait RMSE değerleri ANOVA’dan küçük bulunmuştur. Ayrıca ANFİS çıktıları ile gerçek ölçümler arasındaki ilişkiler incelenmiştir.Keywords : Modeling of agricultural experiments, ANFIS, ANOVA