- Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
- Vol: 16 Issue: 1
- ARTANORANLILIK DERECESİNİN ÖLÇÜLMESİ
ARTANORANLILIK DERECESİNİN ÖLÇÜLMESİ
Authors : Tayfun Moğol, Tufan Çakir
Pages : 445-467
View : 11 | Download : 3
Publication Date : 2000-12-01
Article Type : Research
Abstract :Bazı vergilerin .artanoranlı bazılarının azalanoranlı olduklarının iyi bilinmesine rağmen, bunların derecesini gösterecek genel kabul görmüş bir indeks yoktur. Genellikle artanoranlı veya azalanoranlı vergilerin varlığının bilinmesi ve birbirlerinden kolaylıkla ayrılabilmeleri nedeniyle üzerinde yeteri kadar tartışılmamıştır. Ortak bir kanıya göre ortalama vergi oranının gelir arttıkça artması halinde vergi tarifeleri artanoranlı, ortalama oran azaldığında azalanoranlı ve sabit kaldığında ise sabit oranlı tarife olarak adlandırılmaktadır. Bu türlü bir tanımlama yapmak, beraberinde bazı sorunları da getirmektedir. Yukarıdaki tanımlama farklı artanoranlılık ölçütleri ile uyumlu olmayabilir. Bir başka deyişle, ortalama oran artmasına rağmen başka bir tanımlamaya göre vergi tarifesi artanoranlı olmayabilir. Bu sorunun yanında, farklı artanoranlılık ölçütleri aynı tarife için farklı derecede artanoranlılık gösterebilmektedir. Ayrıca belirli bir gelir seviyesinde artanoranlılık derecesi, uygulanan ölçüte bağlı olarak bir tarifeden diğerine geçildiğinde artabilir veya azalabilir. Bu çalışmada, önerilmiş ve bazıları uygulama alanı bulmuş artanoranlılık -ölçütleri ele alınacaktır. İlk bölümde dört farklı ölçüt incelenecektir.· Bunlar lokal ölçütler (Local measures) olarak adlandırılmaktadır. Lokal olarak adlandırılmalarının nedeni, tek bir vergi tarifesinin artanoranlılık/azalanoranlılık derecesini ortaya koymalarıdır. Bu ölçütler vergi ile gelir arasındaki ilişkilerin değişik matematiksel ifadeleridir. Lokal ölçütler sadece bir tarifeye ait olmaları nedeniyle, tüm vergi sisteminin artanoranlı/azalanoranlı olup olmadığı veya derecesi hakkında bilgi veremezler. Ayrıca sözü edilen lokal ölçütlKeywords : Artan oranlılık, Vergi