- Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi
- Sayı: 108
- FÜTÜVVETİN KUTLU İÇECEĞİ ŞERBETE İŞLEVSEL BİR YAKLAŞIM
FÜTÜVVETİN KUTLU İÇECEĞİ ŞERBETE İŞLEVSEL BİR YAKLAŞIM
Authors : Aynur Koçak, Meriç Harmanci
Pages : 475-488
Doi:10.60163/hbv.108.030
View : 95 | Download : 124
Publication Date : 2023-12-26
Article Type : Research
Abstract :Toplumların tarihi süreçleri takip edildiğinde ritüellerin çok önemli bir yer tuttuğu, toplumsal değer olarak günümüze kadar gelen birçok uygulamanın ritüel kökenli olduğu görülür. Kentli kurumsallaşma süreçlerinin oluşturduğu resmiyetlere rağmen geleneksel törenler yerini korumuş ve yeni inançların içerisinde yaşamayı sürdürmüştür. Daha çok mitik dönemlerin etkisi ile çeşitlenen bu etkinlikler dinsel bir kaygıdan ziyade gizemli bir büyü, kutlu bir adak veya uğurlu bir hediye gibi düşünülebilir. Bugün sınırlarını henüz tam olarak belirleyemediğimiz fütüvvet yolu da İslam dini ile tanışan çok kültürlü toplumların yüzlerce yıl yaşattıkları geleneklerini buluşturan bir maneviyat alanı olarak ortaya çıkmıştır. Bu geleneklerden biri, şerbet olarak da anılan tuzlu su içme ritüelidir. Varlıklar, nesneler ve eylemler, kavramsal karşılıkları yanında simgesel anlamlar ve sembolik çağrışımlar taşırlar. Sembolik anlamların gizemini çözmek, görünenin ötesine ulaşabilmeyi sağladığı gibi anlamlandırma ve somutlama yapmaya da yardım eder. Mitolojik metinlerden itibaren karşımıza çıkan kutsal su ve kutsal suyu içme ritüelleri fütüvvet geleneğinde şerbet/tuzlu su içme şeklinde yaşatılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, fütüvvetnamelerde geçen tuzlu su içme ritüelinin kökeni, uygulaması, su ve tuzun sembolik anlamalarını tespit etmektir. Yapılan incelemelerde mitik dönemlerden itibaren taşıdıkları sembolik anlamlarla tüm toplumların vazgeçilmezi olan su ve tuzun birleşimi olan şerbetin fütüvvet intisap ve icazet törenlerinde de pek çok açıdan önemli işlevler yüklendiği görülmüştür.Keywords : Fütüvvetname, Ritüel, Sembol, Şerbet, Tuz, Su