- Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi
- Issue: 104
- HZ. ALİ MUSHAFLARI: NİSPET AÇISINDAN İNCELENMESİ
HZ. ALİ MUSHAFLARI: NİSPET AÇISINDAN İNCELENMESİ
Authors : Fatih Cankurt
Pages : 197-209
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2022-12-03
Article Type : Research
Abstract :"İlmin kapısı” Hz. Ali, pek çok açıdan İslâm tarihinde önemli yere sahip sahâbîlerden biridir. Hz. Peygamberin ehl-i beytinden, önde gelen kurrâ sahâbîlerden ve vahiy kâtiplerinden biri olan Hz. Ali’nin ismi pek çok tartışmanın içerisinde yer almıştır. Halifelikte önceliğin ona ait olması gerektiğinden -özellikle şîî kaynakların yer verilen- peygamberliğin ona verilmesi gerektiğine varıncaya kadar mesnetsiz birçok iddiaya konu olmuştur. Bunun yanında kendisine nispet edilen mushaflar, Hz. Ali hakkındaki güncel kalabilmiş konulardan biridir. Hz. Ali’nin şahsına ait bir mushaf imla ettiği genel kabule uygun olan bir bilgidir. Bu kabule binaen bugün birçok İslam beldesinde Hz. Ali tarafından yazıldığı iddia edilen mushaf/mushaflar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları eksiksiz, tam bir mushaf niteliğinde iken bazıları ise mushaf cüzü vasfında Kur’ân’dan bazı parçaları içermektedir. Bu mushafların gerçekten Hz. Ali’ye ait olup olmadığı merak celbeden, bu sebeple vuzuha kavuşturulmaya muhtaç mevzulardandır. Hz. Ali’ye ait bir mushaf olduğu kabulüne istinaden bazı kaynaklarda mushaf hakkında tanımlayıcı bilgilere, mushafın niteliklerine yer verilmiştir. Hz. Ali mushafına dair serdedilen mezkûr bilgiler esas alınarak hazırlanan bu çalışmada, Hz. Ali’ye atfedilen San‘a nüshası yanında, TMSK 2, TMSK 29 ve TİEM 458 numaralı mushaflar nispeti yönüyle incelenmektedir. Çalışmada öncelikle her biri erken dönemlere ait olması hasebiyle önem arz eden mushaflar hakkındaki teknik ve tanıcı bilgilere yer verilmiştir. İkinci kısımda, kaynaklarda Hz. Ali’nin yazdığı belirtilen mushaf hakkında ne gibi bilgiler verildiği tespit edilmiştir. Son kısımda ise zikredilen bu bilgiler dikkate alınarak dört mushaf tetkik edilmiş, mushafların mezkûr niteliklere uyum sağlayıp sağlamadığı saptanmaya çalışılmıştır. Bu vesileyle mushafların Hz. Ali’ye aidiyeti hususu netleştirilmeye, konu üzerindeki soru işaretleri giderilmeye çalışılmıştır. Detayları çalışmanın içeriğinde de belirtildiği üzere bu araştırma neticesinde, ismi geçen tarihi önemi haiz mushaflar ile Hz. Ali’nin imla ettiği bildirilen mushaf özellikleri arasında mutabakat olmadığı, bu mushafların Hz. Ali’ye nispet edilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Keywords : Kur’ân-ı Kerîm, Kırâat, Mushaf, Hz. Ali, Şîa