- Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi
- Issue: 77
- DEDE GARKIN OCAĞI’NIN DİYARBAKIR KOLU VE DİYARBAKIR KOLUNDAN ALINAN İKİ YENİ BELGE ÜZERİNE TARİHÎ VE...
DEDE GARKIN OCAĞI’NIN DİYARBAKIR KOLU VE DİYARBAKIR KOLUNDAN ALINAN İKİ YENİ BELGE ÜZERİNE TARİHÎ VE EDEBÎ BİR İNCELEME
Authors : Bülent Akin, Ozan Yilmaz
Pages : 37-76
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2016-03-15
Article Type : Research
Abstract :Kurucu pirinin 12. yüzyıl sonları ile 13. yüzyıl başlarında yaşadığı bilinen ve yazılı belgelerüzerinden takip edilebilen tarihi göz önünde bulundurulduğunda ilk yapılanan Alevi ocaklarıarasında yer alan Dede Garkın Ocağı hakkında yapılan araştırmalar, bu ocağa mensupdede ve talip topluluklarının en eski yerleşim yerlerinin Güneydoğu Anadolu Bölgesi olduğunugöstermektedir. Mardin ve Şanlıurfa illerinin yanı sıra, ocağın bugün hâlen etkin olduğu,mensuplarının yaşadığı ve talip topluluklarının yerleşik bulunduğu Diyarbakır ilinin Aleviocaklarının, mürşit ocaklarının ve Dede Garkın Ocağı’nın tarihî süreç içerisinde yapılandığıilk yerleşim yerlerinin başında geldiği bilinmektedir. Bu makalede, Dede Garkın Ocağı’nınDiyarbakır koluna mensup dede ailelerinin şahsi arşivlerinden alınan iki belgenin bir şecerenâmeve bir hilafet icâzetnâmesi incelenmesiyle elde edilen verilerin yanı sıra, tapu tahrirkayıtları ile saha çalışmalarımızda gerçekleştirdiğimiz mülakatlardan edindiğimiz bilgilerinışığında, ocağın yöredeki tarihi, ritüelik açıdan dede-dede ve dede-talip ilişkisi bağlamındaetkinlik ve yetkinlik alanı ve günümüzdeki durumuna ışık tutulmaya çalışılmıştır. Ayrıcaocağın Diyarbakır koluna mensup dedelerin şahsi arşivlerinden alınan her iki belge ile ilgiliayrıntılı bir edebî analize yer verilmiştir.Keywords : Ocak, Dede Garkın Ocağı, Diyarbakır Alevileri, Dede Garkın şeceresi